ENFEKSİYÖZ SIĞIR RİNOTRAHEİTİSİ - IBR

            Evet bugün solunum sisteminde burunda görülen spesifik hastalıklardan birini sığırların infeksiyöz rinotraheitisini göreceğiz. Bu hastalık dünya çapında oldukça yaygındır. Ancak klinik olgulara oldukça az rastlanır. Daha çok klinik olgular genç hayvanlarda ya da immun sistemi bozuk olan sığır lösemi virus gibi bağışıklık sistemini deprese eden hastalıklarla beraber ortaya çıkar ancak serolojik çalışmalarda çok fazla olarak etken herpesvirüs tip1 diye bilinir. Bu hastalıkla ilgili veya virüsla ilişkili diğer tipleri balanopostitis erkek hayvanlarda ve vulvavaginitis dişilerde meydana gelir.

Biliyorsununz herpesvirüsların latent stratejileri vardır. Sacral gangliyonlarda yada trigeminal gangliyonlarda bunlar latent enfeksiyon veya latent yaşam sürerler. Belli aralıklarla hastalığa yol açarlar, aynen insanlardaki herpes simplex virüs gibi. Bazı şuşları da son yıllarda ortaya çıkarıldı. Meningoensefalitis yapan herpesvirüs sığır herpesvirüs tip5 olarak eskiden bilinirdi şimdi 1.3 gibi farklı isimlendirmeler mevcuttur.  Bu hastalığın daha çok ilk çıktığı yerler güney amerika bölgeleridir. Buralarda çok yaygındır bu meningoensefalitik formu.

            Hastalıkta mortalite genç hayvanlarda %30’lara varabilir ancak morbidite oldukça yüksektir ki bunu da serolojik çalışmalar gösteriyor. Hayvanlar subklinik veya daha hafif seyrederek atlatmaktadırlar bu hastalığı.

            Klinik olarak ateş, yüksek ateş, hızlı solunum, öksürük, göz yaşı ve burun akıntısıyla başlar. Özellikle burun mukozasında larinkste, tracheada ülserler yapabilir; nekrotik , fibrinli nekrotik bir yangıya yol açar bu bölgelerde. Kanama olabilir. Asıl bulgusu nazofarinks, farinks, tracheaya ve larinkste fibrinli nekrotik yangıdır hastalığın seyrinde.

            Hayvanlarda 3 formu; salya akıntısı, göz yaşı akıntısı ve konjuktivitis var. Nekropside septum naziyi incelediğimizde bu bölgede nazofarinkste ve nazal bölgede fibrin bulunmakta, tracheada keza. Bunlar kaldırıldığı zaman yerinde ülserler bırakırlar. Histolojik olarak bu lezyonlar çok karakteristik değil çünkü bu bölgelerde, etkilenen bölgelerde nekroz ön planda ancak iyi fiksatif kullanırsanız, özellikle bouin gibi etkili sonuçlar alabilirsiniz. Epitel hücrelerinin, sağlam epitel hücrelerinin çekirdeklerinde intranükleer inklüzyonlar, marjinal hiperkromazi, bu herpesvirusların genel özelliğidir zaten. Buradaki inkluzyonlara göre rahatlıkla teşhiş konabilir. Tabi daha etken izolasyonu burada önemlidir, sekonder enfeksiyonlar olabilir. Diğer bakteriler pasterolla, mycoplasma gibi. Pnomoni oluşabilir. Pnomoni daha çok genç hayvanlarda olur ama genç hayvanlarda sadece bir özellik olarak sindirim sisteminde gördüğümüz  üzere ağız bölgesinde, özefagusta ülserler yapar, nekroz yapar bu bölgelerde.  Üst solunum yolu enfeksiyonu pnomoniye yol açabilir. Abortlar olabilir. Abort fötüslerde intrauterin ölüm şekillendiği için otolitik değişiklikle ön plandadır ancak bazıen makroskobik bulguları lesterioza benzer. Sebebi ise listeriozisteki gibi küçük miliyer odaklardır