Abomazum
deplasmanları; karın boşluğu tabanında bulunan abomazumun, gaz yada sıvıyla
dolarak, sola yukarı veya sağa yukarı yer değiştirmesiyle oluşur. Sola
deplasman daha sık görülür.
Abomazum sağ
10-11. kosta alt ucu hizasındadır. Sağa yer değiştirme ve torsiyon tehlikelidir, çünkü içerik geçişi olmaz ve kısa sürede ölüm
görülür. Diğerlerinde kısmen geçiş vardır. Hastalık mart ve nisan ayında sık
görülür. %16’sı doğumdan 3 hafta öncesi sağa, %65’i doğumdan 4 hafta sonra sola
şekildedir.
Sola
deplasmanda abomazum sol karın duvarı ile rumen arasında , sağa deplasmanlarda
ise mezenterium ile sağ karın duvarı arasında yer alır.
Temel neden; beslenme,
gebelik, zayıflama , ani sıçrama ve mekanik nedenlerdir. Genetik faktörler de
etkilidir. Atoni, ani atlamalar, nakil, rumen hacim ve ağırlığında azalma,
ketozis, hipokalsemi, güç doğum, rpt, perfore ülserler, septik metritis, mastitis,
asidozis-alkolozis sonucu histamin salınımı, doğum sonrası karın hacminde ani
azalma da nedenlerdendir. (Normalde abomazum hareketleri dk da 1,1 - 2,2 adet )
UYA artma ve gaz birikimi ( co2
metan ve azot) atoni yapar.
Sola deplasmanda semptomlar:
iştahsızlık, dehidrasyon, dışkılamada azalma, rumen hareketlerinde azalma, süt
veriminde düşme ve asetonemi şekillenir. Ping sesi-çalkantı sesi vardır ,
rektal muayenede abomasum palpe edilemez, rumen mediale kaymıştır ve omentum
major gergindir. İnspeksiyonda; sol açlık çukurluğunda çökme gözlenir.
Palpasyonda; iki organ arasında çökme vadır. Oskultasyonda; tınlama ve çınlama
vardır. Oskultoperkusyon: %25 bradikardi vardır.
Sağ+ torsiyon semptomlar:
Klinik lab bulguları, ping sesi-çalkantı sesi, karaciğer perkusyon sahasında
kaybolma, rektal muayene ve usg bulguları.
Sağa semptomlar: Nabız
artışı, mukoza renk değişimi, deri ısısında düşme vardır. Dışkı azdır ve cam
macunu kıvamındadır. Anoreksi şekillenmiştir ve süt verimi düşer. Beden ısısı,
nabız ve solunum artar. Kc perkusyon sahası kaybolur.
Torsiyon semptomlar: Nabız
artışı şekillenmiştir 120-160. Depresyon, şiddetli sancı, dehidratasyon vardır.
Rektalle palpe edilir. %70-90 ketonüri, sütte %75-80 azalma vardır. Hiperglisemi
(epinefrin ve kortikosteroidlerin serbest kalmasıyla) şekillenir. 8-13.kostalar
arası pink sesi gelir.
Liptak testinde pH 1-4 arası ise abomazum, 5 üstü ise rumen
sıvısıdır.
Solun karıştığı hastalıklar: Ruminal kollaps, rumen dilatasyonu
ve pnömoperitoneum’dur.
Sağın karıştığı hastalıklar: Sekum dilatasyonu-torsiyonu,
kolon dilatasyonu ve pnömoperitoneum’dur.
Sağaltım:
Hayvanı
yuvarlamak: Sola deplasmanda, hayvan sağa yatırılıp soldan kaldırılır. Zorunlu
egzersiz: Koşturma, engebeli arazide traktörle gezdirme. Operatif sağaltım,
medikal sağaltım.
Medikal sağaltım: Metabolik
alkaloz için Na, K, Cl, Ca verilir. 108 gr KCl, 80 gr NH4Cl, 20 lt distile su
iv 24 saatte veya 2 lt serum fizyolojik uygulanır. 1 lt %1,1 KCl, 1 lt %5 dekstroz
iv, 6 saat sonra tekrar verilir. Post op
oral 50-100 gr NaCl, 50 ge KCl 50-100
NH4Cl uygulanır. Ca , neostigmin , kortikosteroid, Vit B12 verilmelidir.
Laboratuvar Bulguları:
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder