Klinik Muayene Yöntemleri - Doğum

Tanımlar:

Obstetrik:fötotomi, sezeryan ,torsiyo uteri, güç doğuma yardım gibi mekanik girişim.

Reprodüksiyon:sürüde genç ve iyi hayvanların, yaşlı ve kötü olanların yerini alması.

Abort:en erken doğum yapma sınırına ulaşmadan yavrunun atılması.

Agalaksi:Doğumdan hemen sonra veya hastalık etkenleri sonucu sütün yok denecek kdr azalması

Amnion:yavrunun gebelik sırasında hareketini sağlayan yavruyu en içten saran kese.

Allantois:Amnion ile chorion arasında, fötal idrarın toplandığı kese.

Aplasi:herhangi bir organ olmaması.

Atonia uteri:Uterus kontraksiyonlarının olmaması veya çok yetersiz olması.

Dystocia:Güçdoğum

Fetilite:döllenebilme ve gebe kalabilme yeteneği

İnfertilite:Çeşitli nedenlere bağlı döllenme ve gebe kalma yeteneğinin olmaması.

Nidasyon:Endometriumun döllenmiş yumurtayı kabul etmesi.

Postpartum:Doğumdan sonra genital organların gebe kalmadan önceki durumunu alabilmesi ve hormonal-histolojik-fizyolojik olarak yeniden gebe kalabilmeye hazır olması için geçen süredir.

İnvolüsyon:Doğum sırasında büyüyen genital organların, doğumdan sonraki normal konumunu almasıdır

Lochia:Puerperal dönemde dokuların yıkımı sonucu oluşan ve dışarı atılan sıvı

Presentasyon:Doğum sırasında yavrunun dışarıya çıkmak için canalis pelvise doğru ilerlerken apertura pelvis cranialisteki görünüşü

Anamnezde 3 temel unsur:

1,Tedavi veya muayeneye getirilen hasta hayvan              

2,Hasta hayvanın özgeçmişi

3,Hasta hayvanın bakım ve barındırma koşullarını da içeren çevre koşulları.

Jınekolojik Muayene Yöntemleri:

1,Anamnez, inspeksiyon, genel klinik muayene

2,Abdominal muayene

3,Eksternal genital muayene

4,Vaginal muayene

 -Elle muayene

 -Vaginal inspeksiyon

5,Rektal muayene 

6,Memelerin muayenesi

7,Yardımcı muayene yöntemleri 

 -Sitolojik muayene

 -Endokrin tanı yöntemleri

 -Ultrasonografi

 -Radyografi

 -Endoskopi

 -Biyopsi

 -Mikrobiyolojik tanı

İneklerde

Fizyolojik akıntılar

 Proöstrus sonu - östrus başında, şeffaf, müköz karakterde, partikülsüz, temiz ve bol miktarda, yumurta akı kıvamında akıntı (çara),

Metaöstrus kanaması (düvelerde daha sık görülür)

Gebeliğin 7. ayından itibaren beyazımsı, yapışkan mukus

Doğumda allantois (1. su kesesi) yırtıldığında sarımsı, amniyon (2. su kesesi) yırtıldığında da şeffaf kaygan sıvı gelir. 

Postpartum 18. güne kadar lochia akıntısı, sarımsı-kahverengi veya kırmızımsı-kahverengi,kokusuz, ilk 2-3 gün bol miktarda

Patolojik akıntılar

Purulent akıntılar - genital organlardaki purulent karakterdeki yangılarda

Kokulu akıntılar - enfeksiyon durumlarında

Kanlı akıntı - genital organların travmaları, abortuslar

Kısrakta

Fizyolojik akıntılar

Östrus sırasında, müköz karakterde az miktarda sıvı

Doğum sırasında allantois ve  amniyon sıvıları

Postpartum 24-48 saat süren lochia akıntısı, gri-kırmızımsı

Patolojik akıntılar

Kanlı akıntı - genital organ travmalarında veya abortus sırasında

Purulent akıntı - enfeksiyon durumlarında

Köpekte

Fizyolojik akıntılar

Proöstrus kanaması

Östrus sırasında, müköz karakterde akıntı

Doğum sırasında suya benzer seröz akıntı, yeşil akıntı

Patolojik akıntılar

Kanama - abortus, travma, koagulopati, venereal tümör, SIPS (plasental subinvolusyon) 

Doğum sonrasında yeşil akıntı - yavru zarları atılmadığında veya yavru kaldığında

Purulent akıntılar - genital organ enfeksiyonlarında

Vaginal sitoloji kullanım alanları

-Siklus determinasyonu

Proöstrus, östrus, metaöstrus, anöstrus dönemleri  (geç veya erken)

-Puerperal dönemin ve hastalıklarının izlenmesi

Normal, Pyometra, Endometritis, Ovaryum kisti..  vb tanılar konabilir

-Ovulasyon zamanının belirlenmesi

Çiftleşme zamanının belirlenmesi, ovulasyon zamanının belirlenmesine bağlı olarak 24-48 saat içinde dişi köpeğin çiftleştirilebileceği söylenebilir

-Östrusun baskılanması

Hayvanların düzenli vaginal sitolojik bakılar sonucu geç metaöstrus veya anöstrus döneminde oldukları saptanarak, bu dönemde progesteron kullanılmasıyla, östrusun oluşmasını engelleme prensibine dayanır.

-Nidasyonun engellenmesi

Vaginal sitoloji yoluyla kohabitasyondan 48 saat içinde smeerde sperma saptanır ve buna göre sağıtım yapılır

-Siklus bozuklukları

Sakin kızgınlık, uzayan proöstrus, splitöstrus .... gibi olgularda

-Tam anlamıyla yapılmamış olan ovariyohisterektomilerin belirlenmesinde

Ovarian Remnant sendrom

Vaginal Sitoloji Hücreler

-Süperfisiyal Hücreler

Vaginal smearde görülen en büyük hücrelerdir.

Poligonal, düzgün, bazen de katlanmış biçimdedirler. 

Çekirdekleri bazen yoktur ya da  küçük ve koyu renklidir.

Çekirdeksiz olanlar tam karnifiye olarak isimlendirilir

Normal olarak anöstrüste görülmezler, proöstrüste ise artış eğilimindedirler.

Çok sayıda süperfisiyel hücre veya sadece bu hücrelerin görülmesi sitolojik östrüs karakteridir.

-İntermediyer hücreler

Çeşitli büyüklük ve biçimdedirler, ancak tipik olarak parabazal hücrelerden 2-3 defa daha büyüktürler.

Küçük intermedier hücreler : Yaklaşık yuvarlak-oval büyük prominent çekidekli olanlar.

Büyük intermedier hücreler: Poligonal biçimde, küçük çekirdek/bitoplazma oranlı, okla gösterilen bir tanesi hariç; süperfisial hücreler olarak sınıflandırılabilir (küçük, koyu renkli çekirdekli) olarak ikiye ayırırlar.

İntermedier hücreler östrüs dışında her dönemde görülebilir

-Parabazal hücreler

Tipik vaginal  smearlerde en küçük hücrelerdir.

Yuvarlak veya yaklaşık yuvarlak biçimdedir.

Diöstrüs ve anöstrüste sık görülürler.

Östrüs sırasında pek rastlanmazlar

Ultrasonografi

-Hiperekoik

Yüksek oranda eko yoğunluğuna sahip alanlar ekojenik, hiperekoik, eko yoğunluğu yüksek veya ekodan zengin terimleri ile ifade edilirler.

Ekrana açık yansıyan alanlar.

Beyaz, hiper ekojen (dokular arasındaki ayırıcı sınırlar, kemik)

Kirli beyaz, ekojen (bağ doku, gaz)

-Hipoekoik

Düşük eko yoğunluklu bölgeler zayıf ekolu veya hipoekoik olarak ifade edilir (böbrekte medulla)

Koyu, gri renkteki alanlar.

Orta eko yoğunluğu veya geçirgenliği olan yapıların (yumuşak doku, Corpus luteum) gönderdikleri ultrases dalgaları sonucu oluşur.

-Anekoik

Hiç ekonun görülmediği alan için ise anekoik veya eko-free terimleri kullanılır ve ses dalgalarının tümüyle iletildiğini gösterir (idrar kesesi)

Siyah alanlar

Ultrasonografinin endikasyonları

Lokalizasyon, büyüklük ve şekil yönünden değerlendirme

Çevre dokularının sınırlandırılması

İç yapılar (organ, tümör)

Gebelik

Sıvıların ayırıcı tanısı (viskozite)

Tedavinin takibi

Ultrasonografi ile gebelik tanısı

Emriyonik kese

Yavru sıvıları ve plasentomlar

Emriyo veya fötus

Fötal kalp atımları

Fötal hareketler

Gebelik dönemi belirlenebilir