Et Muayenesi

ETLERİN TEFTİŞ TALİMATI

KESİM ÖNCESİ (ANTE MORTEM) SAĞLIK MUAYENESİ

1- Hayvanlar mezbahalara ve kombinalara, Veteriner Sağlık Raporu veya Menşe Şahadetnamesi ve Büyükbaş hayvan kimlik kartı ile getirilmelidir. Raporsuz veya Menşe Şahadetnamesiz ve Büyükbaş hayvan kimlik kartsız hayvanların kesimleri yapılmaz. Bu hayvanlar hakkındaki karar, 3285 Sayılı Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Kanunu ve Yönetmeliğinin ilgili hükümlerine göre işlem yapılır.

2- Canlı hayvanlar kesilmeden önce aşağıdaki sıraya göre muayene ve kontrol edilir ve muayene kartı tutularak gözlemler rapor edilir.

a) Hayvan sahibinin adı ve soyadı

b) Sürüdeki hayvan sayısı ve mezbahaya geliş zamanı

c) Hayvanın nev’i ve cinsi

d) Antemortem muayenenin tarih ve saati

e) Besi durumu

f) Yaş ve gebelik kontrolünün yapılması

g) Hayvanın durumu, davranışları, çevresine karşı ilgisi ve hareketlerinin araştırılması

h) Vücut muayenesinde; deri, sindirim, solunum ve tenasül organları ile ağız bölgesi, ayak ve tırnakların şap hastalığı yönünden muayene edilmesi,gerektiğinde termometre tatbik edilmesi.

ı) Sığırda sığır vebası, anthrax (Şarbon), yanıkara, tüberküloz, şap hastalığı, Bovine Spongiform Encephalopathi (BSE), kuduz ve ateşli hastalıklar, danalarda ayrıca dizanteri, koyun ve keçilerde; uyuz, şarbon, kuduz, kanatlılarda; newcastle, kolera, tifo, difteri ve tüberküloz, avian influenza ve ornithosis hastalıklarının aranması.

i) Kesime izni verilmiyorsa nedeninin belirtilmesi.

j) Muayene veteriner hekiminin imzası bulunması gerekmektedir.

3- Ayakta muayenede sağlıklı bulunan hayvanlar geldikleri yol uzunluğuna göre 9-24 saat dinlendirildikten sonra kesilmesine izin verilir. Kesimin 24 saatten fazla geciktiği durumlarda 2. kez muayene yapılır. Hastalık tespit edilen hayvanlar hakkında, hastalığın nev’ine göre 3285 Sayılı Kanun ve Yönetmelik Hükümlerine göre hareket edilir.

4- Çok zayıf hayvanlar ile etleri olgunlaşmamış durumdaki genç hayvanlar, gebelik müddetinin üçte ikisini doldurmuş gebeler, bir hafta önce doğum yapmış inekler ve ateşi çok yüksek hayvanların kesilmesine müsaade edilmez. Bölgelerin özelliği dikkate alınarak koç katma zamanlarında dişi koyun ve keçi kesimi yapılmasına da müsaade edilmez.

Sinirlilik, korku, endişe, beton zeminde yürüyememe, kapalı alanlara girememe, kapılardan geçememe, insanlara karşı saldırganlık, başı aşağıda tutma, baş ve boyun kısmına dokunmaya aşırı tepki, ses ve ışığa hassasiyet, özellikle arka ayaklarda yüksek adımlarla yürüme, kalkma zorlukları, deri titremeleri ve şiddetli burun kaşıntısı gibi semptomlar gösteren sığırlar kesildikten sonra başları BSE yönünden incelenmek üzere bölge laboratuarına gönderilir. Hayvanın karkası laboratuar sonucu gelinceye kadar muhafaza edilir, tüketime sunulmaz.

5- Antemortem muayene yapan Veteriner Hekim hastalıklı hayvanları karantina bölümüne sevk eder, gerekli dezenfeksiyonu yaptıktan sonra muayeneye devam eder. Dezenfeksiyon tedbirlerini almadıkça diğer hayvanları muayene edemez ve başka bir yere gidemez.

Antemortem muayenede dikkat edilmesi gereken hususlar;

- Hayvanın genel temizliği

- Davranış bozukluğu

- Duruş bozukluğu

- Yürüyüş bozukluğu

- Solunumda anormallikler

- Anormal renk

- Anormal koku

- Vücudun genel yapısındaki anormallikler

- Vücut deliklerinden normal dışı akıntılar ve uzantılar

- Vücut ısısı

6- Karkasın post mortem muayenesi yüzme işleminin tamamlanmasından sonra en kısa zamanda yapılmalıdır. Post mortem muayene için karkas ve karkasa ait iç organlar ve baş bir arada tutularak Veteriner Hekim tarafından sistematik muayeneye tabii tutulur. Buna göre;

a) Kesilen hayvanlar görsel olarak muayene edilir.

b) Renk, koku ve dokularda anormallikler yönünden kontroller yapılır. c) İç organlar ve etler ayrı ayrı kontrol edilir.

d) Akciğer, karaciğer, safra kanalları, uterus, dil, dalak gibi iç organlar muayene edilir, lenf yumrularına kesitler yapılır.

e) Sığırlarda sistiserkus bovis bakımından dil, kalp, göğüs ve çene kasları ile arka bacaklarında butlar kesilerek muayene edilir. Sistiserkus selluloza yönünden, göğüs ve karın boşluğu organları, kalp yutak ve yemek borusu muayene ve kontrol edilir.

f) Kesilen hayvanların iç organları ve etlerinin muayenesi gerekirse konunun uzmanı Veteriner Hekimlerce laboratuarda yapılır.

7- Et Kombinaları, Mezbahalar ve Kapalı Kesim yerlerinde etlerin muayenesinde takip edilecek usul ve sıra aşağıdaki şekilde yapılır.

-Sığırlarda Et Muayenesi:

a) Gövde gözle muayene edilir.

b) Akciğer, Karaciğer, Dalak, Uterus, Meme ve Dil gibi organların palpasyonu yapılır.

c) Organ ve lenf yumrularına kesitler yapılır.

d) Doku, renk ve kokudaki anormallikler araştırılır ve sonra özellik sırasıyla şu muayeneler yapılır.

a- Kan: Kanın rengine ve pıhtılaşma kabiliyetine bakılır. Bu muayenenin şarbon teşhisinde büyük önemi vardır.

b- Deri: Deri hipodermalar, şarbon, yanıkara, septisemi, çiçek, yaralar, apseler, deri altındaki infiltrasyonlar, iç yüzünün fazla kanlı olup olmadığı yönünden muayene edilir. Derinin iç yüzünün fazla kanlı olması hayvanın agoni halinde veya ölümünden sonra kesildiğini gösterir.

c- Baş: Dilin alt çene ile ilgisi kesilerek dil dışarıya alınır, ağız ve yutak nahiyesi ve dilin kaidesi kolayca muayene edilecek şekle getirilir ve sırasıyla,

a) Başın dış muayenesinde aktinomikoz aranır.

b) Burun ucu, dudaklar, diş etleri, damak ve boğaz bölgesi muayene edilerek sığır vebası ve şap hastalığı yönünden muayene edilir.

c) Dil; şap, aktinomikoz ve sistiserk, koyunlar da ayrıca mavi dil yönünden muayene edilir.

d) Dış ve İç çene kaslarına kesitler yapılarak sistiserkus bovis yönünden muayene edilir.

e) Baş lenf yumruları tüberküloz yönünden muayene edilir. f) Özefagus sarkosporidiler yönünden muayene edilir.

Tek tırnaklı hayvanlarda baş uzunluğuna ikiye bölündükten sonra burun boşluğu, sinüsler, larynks, trachea Ruam yönünden muayene edilir.

d-Akciğer: Bronchial ve Mediastinal lenf yumruları gözden geçirilir. Lenf yumrularına kesit yapılır. Akciğer ayrıca el ile muayene edilir, şüpheli bir durum varsa koyun ve keçiler hariç bronşlar diyaframatik loplar boyunca enine kesit yapılır. At ve sığırlarda larynx, trachea ve ana bronşlar uzunlamasına açılmalıdır. Ekinokok ve Tüberküloz yönünden muayene edilir.

e-Kalp: Altı haftalığın üzerindeki bütün buzağılar ve ergin sığırlarda sistiserk teşhisi bakımından önemli olması nedeniyle iyi bir şekilde muayene edilmesi gereklidir. Cysticercus Bovis’in endemik olduğu bölgelerde 6 haftalığa kadar olan buzağıların da kalpleri muayene edilmelidir. Kalp adalesine, kalbin tabanından ucuna kadar uzanan bir yada daha fazla uzunluğuna kesitler yapılır veya kalp iç dış yapılarak sığ ensizyonlarla kapakçıklar, sol ve sağ ventriküller ve kaslar açığa çıkarılır. Kulakçıklar da kesilerek dejenerasyonlar, hemorajiler, sistiserkler, ekinokoklar ve tüberküloz yönünden muayene edilir. Şap hastalığında bilhassa genç hayvanlarda şekillenen kalp dejenerasyonları yönünden muayene edilir.

Diyafram sistiserk yönünden muayene edilir.

f-Karaciğer ve Lenf Yumruları: Gözle, elle temas suretiyle ve dokusuna kesitler yapmak suretiyle Distom, Ekinokok ve tüberküloz yönünden muayene edilir.

g-Mide ve Barsakların Muayenesi: Mesenterium lenf yumruları ve omentum gözden geçirilerek parazitler, paratüberküloz, tüberküloza bağlı bozuklukları ile tümörler ve aktinomikoz yönünden muayene edilir.

h-Dalak: El ile temas ve kesilmek suretiyle Şarbon, Ekinokok, tüberküloz ve tümörler yönünden muayene edilir.

ı-Böbrek ve Böbrek Lenf Yumruları İle Sidik Kesesinin Muayenesi: Böbrekler ve Lenf yumrularına kesitler yapılarak tüberküloz yönünden, sidik kesesi muhteviyatı şarbon yönünden muayene edilir.

i-Cinsiyet Organlarının Muayenesi: Salgı ve patolojik bozukluklar incelenerek tüberküloz yönünden muayene edilir.

j-Meme ve Meme Lenf Yumruları: Tüberküloz, aktinomikoz, apse ve septik mastitis yönünden muayene edilir.

k-Adaleler: Adalelere ait yağ, bağ dokusu, kemik ve eklemler, pleura ve periton kısımları ve adale içindeki lenf yumruları tüberküloz, tümör, aktinomikoz, sistiserk ve diğer parazitler yönünden muayene edilir.

Ayrıca, ayakta muayenede hareket arızaları görülmüşse veya ayak hastalığından şüphe edilmişse tırnaklar, tendolar , kemik ve eklemler muayene edilir.

-Danalarda Et Muayenesi

Sığırlarda uygulanan usul ve sıraya göre muayene edilir. Ancak danalarda et muayenesi yapılırken ayrıca aşağıdaki incelemeler yapılır.

a) Mide’de Ulcus Pepticum aranır.

b) İnce barsaklar dizanteri bakımından incelenir.

c) Mesenterial ve karaciğer lenf yumruları tüberküloz teşhisi için primer enfeksiyon yönünden muayene edilir.

d) Göbek bölgesinde omphalophlebitis aranır

e) Mafsallarda polyarthritis septica ve pyemica aranır.

-Koyun ve Keçilerde Et Muayenesi:

a) Deri: Gövdeye bitişik olarak bırakılır,çiçek ve uyuz yönünden muayene edilir.

b) Kan: Kanın yeterince akıtılıp akıtılmadığı tespit edilir.

c) Özefagus,Akciğer ve Karaciğer: Sarkosporidiler, akciğer kıl kurtları, ekinokok ve distom yönünden muayene edilir.

d) Dalak: Şarbon ve piroplazmoz yönünden muayene edilir. Bunun için dalak Veteriner

Hekim muayene edinceye kadar bağlı olduğu iç organlara bitişik bırakılır.

e) Beyin: Coenurus Cerebralis yönünden muayene edilir.

f) İskelet kaslarının sarcosporidiler yönünden muayenesi yapılır.

-Kuzularda Et Muayenesi:

Kuzu karkasları iç organlarıyla beraber pazarlandıklarından, bunlarda karın boşluğu açılarak önce karaciğer ve dalak gözden geçirilir. Şarbon ve Cystisercus Tenuicollis yönünden muayene edilir.

-Domuzlarda Et Muayenesi:

a) Domuzların muayenesinde dil ve kalp, karın kasları, diaphrama, but kasları, intercostal, boyun, çene (masseter) ve gırtlak kasları ile iç organların çıkarılması ve omurganın ikiye bölünmesinden sonra bütün adaleler domuz trişini, cystisercus selluloza ve kanamalar yönünden muayene edilir.

b) Akciğer, kıl kurtları yönünden muayene edilir.

c) Deri muayene edilerek erüpsiyonlar, kızartılar bulunup bulunmadığına bakılır.

d) Meme: Apse ve aktinomikoz yönünden muayene edilir.

e) Tırnaklar şap bakımından muayene edilir.

f) Böbrekler; yağlar alındıktan sonra lenf yumruları ile beraber düzenli olarak incelenir. İç organların muayenesi de yapıldıktan sonra eğer hastalığa bağlı bozukluğun inspeksiyonla muayenesi yeterli görülmezse mikroskobik, bakteriyolojik ve gerektiğinde histopatolojik araştırmalar yapılır.

Kanatlılarda Et Muayenesi:

Vücudun genel muayenesinde dış bakıda; tüberküloz, tifo, avian influenza ve ornithosis kolera hastalıkları yönünden muayene edilir.

Ölüm yüzdesi (%50 ve yukarısı) avian influenza, newcastle, kolera yönünden dikkat edilir.

Baş bölgesi, boyun, yüz, ibik ve sakal; avien influenza, kolera salmonellosis hastalıkları yönünden muayene edilir.

Gözler; ornithosis, kolera, avien influenza ve newcastle yönünden muayene edilir. Burun ve sinuslar kolera, newcastle, ornithosis hastalıkları yönünden muayene edilir. Kulaklar kolera hastalığı yönünden muayene edilir.

Ağız; newcastle hastalığı yönünden muayene edilir.

Boyun bölgesinde; newcastle ve kolera hastalığı yönünden muayene edilir.

Tüyler; salmonellosis, tüberkülozis ve kolera hastalığı yönünden muayene edilir. Deri; avian influenza hastalığı yönünden muayene edilir.

Ayaklar; avian influenza hastalığı yönünden muayene edilir.

Kloaka; avian influenza, salmonellosis ve kolera hastalıkları yönünden muayene edilir.

İç bakıda deri altı dokuları; avian influenza, salmonellosis, kolera hastalıları yönünden muayene edilir.

Göğüs ve bacak kasları; kolera hastalığı yönünden incelenir.

Larix ve trachea; newcastle hastalığı yönünden muayene edilir.

Ağız ve farinks; avian influenza, ve newcastle hastalığı yönünden muayene edilir. Özofagus ve kursak; newcastle ve avian influenza hastalıkları yönünden muayene edilir.

Karın boşluğu; kolera, newcastle ve avien influenza hastalıkları yönünden muayene edilir.

Hava keseleri; newcastle, avian influenza, salmonella ve ornithosis hastalıkları yönünden muayene edilir.

Karaciğer; ornithosis, kolera, tüberkülosis ve salmonellosis hastalıkları yönünden muayene edilir.

Perikard; avian influenza ve salmonellosis hastalıkları yönünden muayene edilir. Bezli mide; newcastle ve kolera hastalıkları yönünden muayene edilir.

İnce bağırsaklar; newcastle, tüberkülosis ve avian influenza hastalıkları yönünden muayene edilir.

Kör bağırsaklar; salmonellosis hastalığı yönünden muayene edilir.

Dalakta; tüberkülosis ve salmonellosis hastalıkları yönünden muayene edilir. Kalp; newcastle ve avien influenza hastalıkları yönünden muayene edilir.

Akciğerler; salmonellosis ve kolera hastalığı yönünden muayene edilir.

Yumurtalık ve yumurtalık yolu; salmonellosis, newcastle ve avian influenza hastalıkları yönünden muayene edilir.

Kemik iliği; tüberküloz hastalığı yönünden muayene edilir.

Salmonellozis, avian influenza ve ornithosis hastalıklarının kümeslerde tespiti durumunda hastalıklı hayvanlar imha edilir. Kesimhanede bu hastalıkların belirlenmesi halinde ise kontaminasyon riskinin en aza indirilmesi, kesim sonrası kesimhanenin temizlik ve dezenfeksiyonunun sağlanması ve etlerin insan tüketiminde kullanılmaması şartıyla veteriner hekim tarafından kesimine izin verilir.

TÜRKİYE’YE İTHAL EDİLECEK ETLER HAKKINDA KARAR:

Ülkemize ithal edilecek etler; menşe ülke Resmi Veteriner Teşkilatı tarafından düzenlenen Orijin ve Veteriner Sağlık Sertifikası ile giriş gümrüklerine gelmelidir. Ülkemize ithal edilecek etlerde ayrıca aşağıdaki şartlar aranır.

a) Etler taze, tuzlanmış, kurutulmuş, salamura edilmiş, tütsülenmiş ve soğutulmuş veya dondurulmuş halde gelebilir. Ancak bu etler Türkiye’de yürürlükte olan gıda ile ilgili mevzuata uygun olmalıdır.

b) Etlerin büyük başlarda tam, yarım veya çeyrek karkas halinde küçük başlarda ise tam veya yarım karkas halinde olması gerekir. Etlerin parçalanmış veya kıyma halinde ithaline izin verilmez.

c) Karkas etler tüm hijyenik kurallara sahip bir örtüyle, stokinet vb. (stokinet: esnek pamuklu bir ambalaj malzemesi) ambalajlanmış olmalıdır.

d) Karkaslar mürekkep veya sıcak damga ile Hükümet Veterineri kontrolünde damgalanmalıdır. Buna göre;

- Ağırlıkları, altmış kilogramdan fazla olanların her iki yarım karkasının but, bel, sırt, göğüs, omuz ve pleuranın dış yüzleri damgalanmış olmalıdır.

- Diğer karkasların omuz ve but bölgelerinin damgalanmış olması lazımdır.

e) Etler için tanzim edilen resmi Veteriner Sağlık Sertifikalarında;

- Yurda getirilen bu etlerin çıkış yerinde salgın ve bulaşıcı hayvan hastalığı olmayan ve o ülkede doğup büyüyen sağlıklı hayvanlardan elde edildiği,

- Etlerin iyi, sağlam ve insan tüketimi için uygun olduğu, Hiçbir şekilde koruyucu renk maddeleri, kimyasal ve radyoaktif maddeleri ihtiva etmediği ve ülkelerinde insan gıdası olarak tüketildiği,

- Etlerin, her türlü antibiyotik ve anabolizan maddeler taşımadığı,

f) Dondurulmuş etlerde görülen küflenme, hijyen kurallarının ve teknik donanımın eksikliği ile şekillenmektedir. İthal edilecek etlerde bu durumun tespit edilmesi durumunda etin reddini gerektirir.

g) Soğutulmuş karkas –1 ile +1 derece arasında , dondurulmuş karkas etler ise, (-18) derecedeki frigofrikli araçlarla nakledilmesi gerekir. Bu araçların;

1- İç yüzeyleri veya et ile temas eden kısımları etin özelliğini bozmayacak ve insan sağlığına zararlı hale getirmeyecek şekilde paslanmaz bir materyalden yapılmış olması lazımdır.

2- Yüzeyler düz ve kolaylıkla temizlenip dezenfekte edilebilir olmalıdır.

3- Karkas etler taşınırken paslanmaz çengellere asıldığında yere değmemelidir.

Diğer organ ve iç organlarda asılmalı veya paslanmaz bir taşıyıcı içinde bulunmalıdır. Taze nakillerde frigofirikli araçlar +1 derece, dondurulmuş nakillerde –18 derecede olmalıdır.

4- Taze et taşıyan araçlarda aynı zamanda başka bir ürün, yüzülmemiş baş ve ayaklar taşınmamalıdır.

5- Etlerin resmi Veteriner Hekim kontrol ve gözetiminde yüklendiği belgelenmelidir.

EL KONULAN ETLERİN İMHASI:

Tüketimine müsaade edilmeyerek el konulan etlerin ve organların imhası aşağıdaki şekilde yapılır.

a) El konulan etler kaynatılmak, basınçlı buhara tutmak, yakmak gibi fiziki metotlarla veya kimyevi vasıtalar kullanılarak imha edilir.

b) İmha edilecek etler iyice parçalanarak asit fenik, katran veya kreolin gibi dezenfektanlarla muamele edildikten sonra, kuyulardan, akarsulardan, meralardan, hayvan ve insanlar ile yollardan uzak yerlerde en az iki metre derinliğinde çukurlara usulüne uygun olarak gömmek suretiyle imha edilir.

c) İmha edilecek iç organlar imha edilinceye kadar özel olarak bu maksat için yaptırılmış kilitli taşıma kaplarında saklanır.

d) İmhası yapılacak et ve organların kesim yerlerinden kaçırılmaması için idari ve inzibati bakımdan sıkı kontrol altında bulundurulur.

EL KONULAN ETLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ:

El konulmasına karar verilen etlerin aşağıdaki şekilde muameleye tabi tutulduktan sonra sanayide kullanılmasına müsaade edilir.

a) El konulan etler veteriner hekim kontrolünde yeterli derecede kaynatılmak suretiyle domuz, tavuk ve köpek yemi imalinde kullanılabilir.

b) El konulan et ve organlar, bugün en fazla tercih edilen ve termik usul denilen yüksek basınçlı buharla sterilizasyon usulü ile zararsız hale getirilir. Bu usulle 160 dereceye kadar yükseltilen hararet devriyle en dayanıklı mikrop sporları dahi imha edilir.

Bu usullerin tatbikinden sonra gövdelerden elde edilen yağ, fiziki ve kimyevi vasıtalarla tasfiye edilerek sabun imalinde veya makine yağı olarak kullanılır, elde edilen et kemik unu ise yem hammaddesi olarak tüketilebilir.

DONDURULMUŞ VE SOĞUTULMUŞ ETLERİN MUAYENESİ:

Dondurulmuş ve soğutulmuş etlerin sistematik muayeneleri aşağıdaki şekilde yapılır:

A – Dış Muayene: Donmuş etin sahip olması gereken özellikleri taşıyıp taşımaması

yönünden önemlidir.

Bundan hareketle donmuş etler , satıhları kuru kağıt gibi düzgün taze etlerden belli tarzda daha koyu renkte ve ince tabaka ile kaplıdır.

Donmuş etlerdeki bu özelliğin dışında ;

1) Etlerin damgasına bakılır.

2) Örtüler (stokinet vs.) muayene edilir. Örtü kenarlarında serumlardan ileri gelen lekelerin bulunması etin muhafaza veya nakliyesi sırasında dondan çözülüp terlediğine ve çıkan serumun kuruyarak kefende iz bırakmasına işarettir. Ancak örtü (Stokinet vs.) 18-24 saat bekletilen taze gövdelere geçirildiğinden et suyu sızıntısı ile lekeler oluşabilmektedir. Bu nedenle lekelerin ambalajlamadan mı yoksa çözülmeden mi olduğu ayırt edilmelidir.

3) Gövdelerde yassılaşma mevcutsa , etlerin dondan çözüldüğüne işarettir.

4) Gömlek ve torbaların kirli, çamurlu ve şüpheli lekeli olmamasına dikkat edilir.

5) Elle yoklama yapılır.

6) Koklama suretiyle etlerde bir bozukluğun olup olmadığına bakılır. (Soğutulmuş ve dondurulmuş etlerde koku muayenesi et çözdürülerek yapılır.)

B- Derin Muayene:

Sathi muayenede; sonradan meydana gelen veya patolojik herhangi bir bozukluk görüldüğünde yapılır ve şu sistematik yol izlenir.

1) Sathi bozulmalar: Küflenme ve mikrop kolonileri ile sonradan meydana gelen bozukluklarda,

2) Derin bozulmalar: Dış muayeneler neticesinde şüphe uyandığı ve daha derin muayene ihtiyacı duyulduğu halde sondaj ve adale kitlelerinin kaldırılması suretiyle yapılır. Gram pozitif ve bozulmadan mütevellit bakteriler aranır.

3) Etlerde yüzeysel bozulma ve kemik kokuşması yönünden görsel ve laboratuar muayeneleri yapılır. Dondurulmuş iri cüsseli karkaslarda hatalı dondurmaya bağlı kemik kokuşması şekillenebilmektedir. Laboratuarda kimyasal ve bakteriyolojik muayene yapılarak kokuşma olup olmadığı tespit edilir.

Dondurulmuş etlerde görülen küflü ve denaturasyondan dolayı liflenen kısımlar imha edilir. Diğer sathi bozulmalarda da bozuk kısımlar kesilip çıkarılır.

Dondurulmuş etlerdeki derin bozulmalar nedeniyle yapılan sondalamalarda kokuşmalar olduğu tespit edildiği takdirde bu türlü gövde parçaları tamamen imha edilir.

ETLERİN MUAYENESİNDE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR:

Etin insan sağlığı bakımından zararlı olup olmadığını, tüketim şeklini ve et üzerinde yapılacak işlemi belirlemek amacıyla aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir.

a) Muayenede kullanılacak bıçakların keskin, temiz ve dezenfektan maddelerle dezenfekte edilmiş olmaları lazımdır. Bunların düz satıhlı, paslanmaz, ısı ve dezenfektanlardan etkilenmez yapıda olmaları gereklidir.

b) Mezbahalarda kullanılan alet ve kesicilerin temizlik ve dezenfeksiyonu için, içinde sürekli 82 C’de sıcak su ve dezenfektan olan kaplarda bulundurulması zorunluluğu vardır.

c) Muayenenin sistematik sıraya göre ve titizlikle yapılması lazımdır.

d) Muayene esnasında organlara ve ete yapılacak olan kesitlerin çok miktarda ve fazla geniş olmamasına, etin ticari değerinin düşürülmemesine dikkat edilmelidir. Derin ve çok sayıda yapılan kesitler etin bozulmasını hızlandıracağından sakıncalıdır.

e) Hastalıklı kısımlar kesilirken civardaki sağlam etlerin ve zeminin bulaşmamasına dikkat etmeli, bu gibi durumlarda kesim salonunun farklı bir bölümünde bu amaçla kullanılmak üzere ayrı bir yer ayrılmalıdır.

f) Marazi madde almada ve hastalıklı kısımların kesiminde kullanılan bıçaklar dezenfekte edilmeden kullanılmamalıdır.

g) Et muayeneleri gündüz yapılır. Ancak aydınlatmanın çok iyi olması halinde gece kesim ve muayene hizmetlerinin yapılmasına izin verilir.

h) Etlerin muayenesi yapılırken verilecek kararlarda 3285 sayılı Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Kanunu ile Yönetmeliğin ve talimat hükümlerinin göz önünde bulundurulmasına dikkat edilmelidir.