Adli Veteriner Hekimlik

*Adli Bilirkişilik: adli tıp alanında bilgi ve tecrübeleri ile davaya yardımcı olan kişi. Davanın çözümü konusunda aracıdır. Bilirkişiyi hakim seçer,kamuda çalışanlar arasından seçilir. Bu işi yapmak zorundadır. Bilirkişi : hakim rolünü üstlenmemelidir . Bilgi vermelidir. Alçak gönüllü-eleştiriye açık, açık mantıklı bir düşünce sistemine sahip olmalı. herkesin anlayacağı dilden konuşmalı . Hakimin görüş ve düşüncelerinden etkilenmemelidir.

*Bilirkişi Raporu: dosya no , tarih, davalı, davacı, eşgal, kulak no ,tür, cinsiyet, yaş, dava konusu, giriş, sonuç.

*Bilirkişi Görevi:

*1)Canlı Hayv.Muay:[ sağlık durumu, değer, kullanma yeteneği, hile uyg.olup olmadığı.] rutin klinik muayene,bulgular belirlenip,kayıt edilmeli, Temel ilkeler= hastalık kusurunun saptanması, olası hastalık nedeninin ortaya konması, yaş-değerin saptanması, hile-iş yeteğeninin saptanması.

*2)Ölü Hayv.Muay: [ölüm nedeni,ne zaman öldüğü.] ölüm şekli,nedeni,zamanı,hata,ihmal delilleri araştırılır.dış koşulların etkisi.

Nekropsi:yapılan yer, tarih , şekil, bulgular not edilmeli.Rapor düzenlenir, katılanların imzaları alınır.fotoğraflanmalı.

Histopatolojik-Toksikolojik İnceleme: organ-doku-gastroint. İçerik, kan, idrar örnekleri alınır. Laboratuvara gönderilir.

Ölüm sonucu kesin olmayan ifade ile belirtilir.

*3)Cansız Mad.Muay: [hastalık yada ölümle ilgili materyaller.] Uygulanmış ilaç kutuları,zehirli bitki veya maddeler, mikrobiyolojik-toksikolojik,adli muayeneler yönünden incelenir.

*Kusur: alım satımı konu alan hayvanın istenmeyen özelliğidir. Her hastalık, görüntü bozukluğu  ,iş verimi, verim yeteneğini bozal şeyler, kullanımı engelleyen huzursuzlukta kusur sayılır.

*Adli Kusur Olabilecek Durumlar: 1)Kusur Gizli olmalıdır. 2)Kusur Gizli Olmalıdır. 3)Eski olmalıdır.

*Asli Kusur: yasanın garanti altına aldığı kusurdur. Ülkemizde adli kusur yoktur.

*Mukavele Kusuru:alım satımda belirlenen şartların belirtildiği kusurlar+asli kusurlar.

*Kefaret Süresi: 9 gündür,bu günler içinde iade edilebilir.

*Reçete Hataları

1)Bizzat Reçete Hataları:  anlaşılır yazması lazım.Ad-soyad, diploma no, imza, kaşe, hayvan türü yazmalıdır.

-İlaç Preparat isimlerinin karıştırılması: Ketolar(Genel Anestezik), Ketoral(Antimikotik)

-Antagonist ilaçların birarada kullanılması: bakterisid ve bakteriyostatiklerin birarada kullanılması. Örn:tetrasiklin-florfenikol ile penicilin. (Penicilinin lethal etkisi ortadan kalkar)

-Birbirinin Toksik Etkisini artıran ilaçlar: İvermectin(antiparaziter),  Amitraz(ektoparaziter)ile kullanılırsa; amitrazın toksik etkisini artırır.

-Birbirinin emilimi Bozan ilaçlar:ranitidin-simetidin-fomatidin(H2 reseptör antagonistleri) Magnezyumoksit,Aliminyumoksit  (antasitlerin) gastrointestinal absorbsiyonunu bozar.

2)Dozda Hata: medikal dozların dışına çıkılmamalıdır. Fazla miktarda Ca atrial fibrilasyona neden olup ölüme sebebiyet verir.

3)İlaç uygulama hataları: IV yerine IM vermek ölüme neden olabiliir. Hipertonik ilaçlar,SC verilirse apseye neden olabilir . Yağlı solüsyonlar IV verilirse emboli yapabilir.

4)İlaç yazımı ve uygulamasındahayvan türünün göz önüne alınmaması: Amitraz atlarda MSS nedresyonu, hipotermi ve ölüme neden olur.

5)Hayvan sağlığında Kullanımı Yasak İlaç Kullanılması: Büyüme hormonları..

*Ölüm bilgisi:  Solunum dolasım ve sinir sistemi fonk. Kaybolmasına somatik ölüm denir. Hücrelerdeki fizyolojik fonksiyonların durmasına moleküle ölüm denir. Ölümden hemen önce devreye agoni hali denir. Bu hastalığa bağlı olarak kısa veya uzun olabilir. Agoni halindeki hayvanlardakiklinik belirtiler: gözler sabit noktaya bakar, alçene düşer, agız açıktırdil kuru, pupillalar genişlemiştir, perifer soğuk, refleks ve görme fonk. yoktur, nabız düzensiz ve son derece güç hissedilir

*Ölüm belirtileri: Erken ve geç belirtiler olarak ikiye ayrılır
Erken belirtilerde; kalp solonum durur, kaslar gevşer ve kan pıhtılaşır, korneal, deri , tendo refleksi kaybolur, pupillalar dilate, retina soluk özellikle kedi-köpekte sfinkter gevşemesine baglı idrar ve dışkı yapar, beden ısısı cevre ısısına ulaşır,meningitis, tetanoz, güneş çarpmasına bağlı ölümlerde beden ısısı belli bi süre yüksek kalır. Ölümden yaklaşık 1-3 saat sonra eritrositler hemoliz olur,ilk aşamada dokulardaki pHdüşer sonra kokuşmaya bağlı olarak yükselir.

Ölümün geç belirtileri:  Ölüm morlukları, ölüm sertliği ve çürümeyi kapsar. Ölüm morlukları hayvanın yattığı tarafta olur, ölüm lekeleri mor renklidie, şiddetli anemi , ani ölümi suda boğulmada ölen hayvanlardadi lekeler açık kırmızı olur, CO,siyanür, nitrit zehirlenmesine bağlı ölümlerde ölüm lekeleri vücudun her yerinde olabilir. Ölüm lekeleri ölümü taiben 3-6- saat sonra vuücudun yere yakın kısmında başlar, ölümü takibenkanın pıhtılaşması yaklaşık 10 saat kadar sürdüğünden hayvanın öldüğü pozisyondan başka pozisyona döndürülüp döndürülmediği anlaşılır. Yaklaşık ölümü takiben 20. saate kan pıhtılaştığından dolayı hayvanın pozisyonu değiştirilse bile yeni yere yakın değişim yerinde ölüm morlukları oluşmaz. Şiddetli anemiden ölenlerde ölüm lekeleri ya hafiftir yada şekillenmez, ölüm lekeleri mordur(redükte hemoglobin), soğukta kalan cesetlerde, akut siyanür zehirlenmelerinde renk koyu pembe, karbonmonoksit zehirlenmelerinde kiraz kırmızısı yada açık kırmızıdır, klorat, nitrat zeh. koyu kahvedir.
*Adli tıp yönünden önemli olarak ekimoz-ölüm morluğu ayrımının yapılması gerekir bu ayrım; ekimoz şüpheli bölge bıçakla kesilir ve ıslak bezle silindiğinde eğer bölge ekimoz ise renk değişimi kaybolmaz, ölüm morluğunda kaybolur
*Ölüm sertliği (Rigor mortis): Ölümden 2-3- sat sonra başlar, yazın 24-36 saatte, kışın 48-72 saatte tamamlanır. Ölen hayvanın yaşı, vucut yapısı, çevre ısısı, ölüm sebebi rigor motrisin başlaması ve tamamlanma zamanını belirleyen faktörlerdir, neonatal ve yaşlı hayvanlar ile kronik hastalık sonucu ölen hayvanlarda ölüm sertliği daha hızlı olur, ani ölümlerde ve yetişkinlerde ise rigor motris geç başlar fakat şiddetli ve uzun süreli olur, enteretoksemi, striknin zehirlenmesi, güneş çarpması, tetanoz gibi hastalıklarda rigor motris erken başlar,
*Ölü çürümesi: Çürüme devreleri hayvanın ne zaman öldüğü hakkında bilgi verir. 4 dönemde incelenir; 1.evre: iç organların en yogun olduğu karın bölgesinden başlar, bagırsaklarda bulunan mikrobiyal fermantasyona bağlı olarak karın şişer. Özellikle antraktsa doğal deliklerden kan gelebilir. Göğüs boşlugunda sıvı toplanır. Karaciğer yumuşamış ve safradan dolayı hafif kirli yeşil, kalp yumuşak görünümde ve kirli kırmızı renkte.
2.evre: bakteriyel fermantasyona bağlı oluşan gazda aşırı mikterda artış olur, iç organlar tamamen yumuşamış ve renkleri vişne çürüğünü andırır.
3.evre: başta KC olmak üzere tüm organlarda aşırı yumuşama hatta koybolma olur. İskelet görülmete başlar.
4.evre: hayvanın iskelet yapısı ortaya çıkar.
*Sabunlaşma: Ceset havasız yerde bırakılırsa vucuttaki yağ asitleriyle Ca, Mg, K birleşerek suda erimeyen sabunlaşmayı oluşturur. Obez hayvanlarda bu oluşum sıktır, çürüme tam olmaz.
*Mumyalaşma: ceset rutubetsiz, kuru, sıcak ve rüzgarlı bir ortamda bırakılırsa kuruyabilir. Zayıf hayvanlarda daha sıktır.
*Ölüm zamanının belirlenmesi: ölümün erken ve geç belirtileri, ölüm lekeleri, ölüm sertliği, kan pHsı, çürüme devreleri hayvanın ne zamn öldüğünü belirleyebilir.

*Asfeksiye bağlı ölümlere vet. Adli tıp yönünden yaklaşım:
Asfeksinin nedenleri; dış ve iç mekanik sebebler(boğulma, asılma, tümör, laringeal ödem), hemoglobinin miktarını ve yapısını bozan nedenler(nitrit zehr.), CO, nitrobenzin, anilin kapsayan boyalar. Solunum havasında oksijen yokluğu, solunum merkezinde depresyon yaratan ilaçlara bağlı toksikasyon(antidepresan, atropin), şiddetli pnömoni, pulmoner hipertansiyon. Ölüm 2-5dk arasında değişir.
Asfeksi önemi klinik ve otopsi bulguları: genellikle mukazada siyanoz ve solgunluk, asfeksi sonucu ölen hayvanlarda ölüm morlukları ve rigor-mortis hızlı şekillenir, çürüme çabuk başlar. Methemoglobinden dolayı kan koyu esmer ve akıcıdır. Solunum yollarında kanlı köpüklü içerik. Vücudun değişik yerlerinde peteşiyel kanama. Pleura ve perikartta tardier kanama.
*Suda boğulma: Tatlı su—1-4 dk tuzlu su—7-8 dk
I. devre: suya düşen canlı 5-10 sn suya dalar sonra yüzeye çıkar, panikle su yutar ve tekrar batar.
II. Devre: su içinde soluk tutat, kanda Co artar, solunum merkezi uyarılır, nefes alır ve fazla su aspire eder.su hava ve mukusla karışıryapışkan bir köpük oluşur. Şuur kayıp.
III. Devre: konvulsiyon. Ağız burundan beyaz köpük.
IV. Devre: yalancı ölüm devresi. Kalp ve solunum durmuş gibi
V. Devre: kesim ölüm
*Suda boğulma tipik bulgular: 1. dış muayeme: burun deliklerinde mantar şeklinde, silindikçe tekrar gelen bazen hemorojik nasal köpük en tipik bulgu. Cilt ıslak ve soğuk. Ölüm morlukları normalden daha açık ve yaygın
2. iç muayene: üst ve alt solunum yollarında köpüklü solunum sekreti. AC hacminde artış, parenkim parlak ve peteşiyel kanamalar.kesit uygulandığındakesit yüzeyi konjesyonlu köpüklü alveollerde sekret var. Pleura tardiev lekeler. Mide ve barsaklarda bol su
*Tatlı suda mı tuzlu suda mı boğulmuş? – Tatlı suda genelde AC hacimli fakat hafif, pembe, amfizemli. Kesitte krepitasyon alınır. Köpük ve ödem az
– Tuzlu suda AC hacimli ve ağır. Morumsu parlak. Jel görünümünde ve kıvamında krepitasyon yok. Bol köpüklü ve ödemli. Ölüm lekesi açık kırmızı renkte.
Öldükten sonra mı canlı mı suya atılmış? - canlı iken suya atılanda ağız ve burunda mantar şeklinde beyaz bazen kanlı köpük gelir. Temizle tekrar gelir.
- AC ağırlığı artar, su dolu süngergibi. AC kesitte kanlı köpüklü bir sıvı, pleurada tardiev lekeleri bulunur.
- Öldükten sonra suya atılanlarda bu bulgular yok.

*kanda karbonmonoksit aranması:  1)kan sodyum hıdroksıt veya potasyum hıdroksıtle yarı yarıya karıstırır.2)normal kanda oksıhemoglobın alkalıne hematıne donusur ve renk kahverengı olur.3)karbonmonoksıt zehırlenmesınde ıse karboksıhemoglobın asıt hematıne donusur ve renk pembe olur

*siyanur zehırlenmesı: önemli klinik ipuçları;1)ani ölüm 2)pupillarda dilatasyon 3)salivasyon 4)konvülziyon 5)bakışlar sabit. Otopsideki bulgular;1)ölüm katılıgının erken sekıllenmesı2)kan oksıjenın dokular tarafından alınamaması nedenıyle parlak kırmızı renkte gorulebılır3)agız ve mıdede kırmızı renk olusuması  4)iç organlarda acı badem kokusu. Toksikolojık arastırma; 1)sıyanur zehırlenmesınden suphe edılen hayvanın 1 damla mıde sıvısı ıle 1 kanı karıstırır. Olusan renk kırmızı turuncu ıse sıyanur zehırlenmesı oldugu dusunulur.2)hıdrojen sıyanur ucucu bır madde oldugundan kan ornegı otopsıde hemen alınmalı ve agzı ıyı kapanan bır tup ıle toksıkolojık analıze yollanmalıdır.

*hıdrojen sulfur zehırlenmesı: ölüm mekanızması hıdrojen sulfurun oksıhemoglobın  sevıyesını baskılaması ve methemoglobın olusumunu artırması sonucu hucresel hıpoksı ıle ılgılıdır. Otopsideki ipuçları;1)olu lekelerı ve kan daha koyu renklıdır.bu renk redukte hemoglobın yukseklıgıne ve methemoglobıne baglıdır.2)tıpık patolojık degısımler gozlenmez.3)sıstemık toksıkolojık ve hıstopatolojık ıncelemeler ıcın doku ve kan orneklerı degerlendırılmedır.

*anaflaksı ıddıası olan olumlerde: 1)hayvan sahıbınden varsa hastalıgı veya herhangı bır maddeye karsı alerjısı olup olmadıgı konusunda ıyı bır anemnez alınmalıdır2)anaflaksıye neden oldugu dusunulen ılac veya ılaclar ıncelenmek amacıyla alınmalıdır.3)klınık muayene dosyası ıncelenerek fızık muayene ve lab bulguları not edılmelıdır.4)hayvanın tedavısını yapan veterıner hekım ıle gorusme yapılmalı hayvanın mevcut hastalıgının prognozu ve yapılan medıkal uygulamaların neler oldugu dusunulmelıdır.5)otopsı esnasında tum dıs belırtıler ıtına ıle kayıt edılmelıdır.6)ıc muayanede sıstemık otops yapılarak makroskopık bulgular yazılmadır.7)hıstopatolojık ve toksıkolojık ıncelemeler ıcın usulune uygun ornekler alınmalı ve ılgılı lab ıslemlerının yapılabılmesı ıcın bır tutanakla teslım edılmelıdır.

*onemli bazı zehırlenmelere  adlı veterıner hekım olarak yaklasım: zehırler orjınlerıne gore organık ve ınorganık olarak sınıflandırılır.1)organık zehırler: metaller,metalaldehıtler.sentetık kımyasal maddeler, ilaçlar,kimyasal dumanlar 2)ınorganık zehırler: bıtkısel ve hayvansal orjınlı zehırler. Dava konusu olan bır zehırlenme olgusunda adlı veterıner hekımın olaya yaklasımı su sekılde olmalıdır;1)zehırlenme belırtılerı hakkında hayvan sahıbınden detaylı bılgı almalıdır.2)besledıgı hayvandan cevrede rahatsız olan ve bu konuda tartıstıgı kısıler varmı? 3)zehırlenme belırtılerı ne zaman baslamıs ve hayvan bu belırtıler olustuktan ne kadar zaman sonra olmustur?4)hayvan nerede bakılmaktadır?cevrede hayvanın alabılecegı suphelı madde varlıgı.5)zehırlenmeden suphe edılen hayvanın tam otopsı muayenesı mıde ıcerıgı kan ve ıdrar orneklerı alınıp ılgılı toksıkolojık laboratuvara gonderılmesı 6)on otopsı tanısı 7)zehırlenme hakkında detaylı acık ve tarafsız  rapor yazılması.

*striknın zehırlenmesi: strıknın spınal kord ve beyınde bulunan neurotranmıtor ınhıbıtoru olan glısını reversıbıl olarak baskılar. Antagonıst calısan kas grupları arasındakı noral kordınasyonu saglayan renshow hucrelerınden glısın salınımının baskılanması sonucu kaslarda sıddetlı kontraksıyon rhabdomyolosıs ve solunum kasları paralısızıne neden olur.lethal doz 0,75-5mg/kg arasındadır.adli tıp acısından klnık ipuçları;1)strıknın alımına takıben 15 dk ıle 2 saat arasında zehırlenme belırtılerı gozlenır.2)sıddetlı ankısıyete tonık –klonık nobetler 3)kaslarda sertlık ozellıkle sese veya dokunmaya karsı sıddetlenen konvulsıyonlar dıkkat cekıcıdır.adlı tıp acısından otopsıdekı ıp ucları;1)tum kaslarda petesıyel kanamalar dıkkat ceker 2)mıde sındırılmemıs ıcerık ıle doludur 3)mıde  ıcerıgı turkuaz bır renk almıstır 4)solunum sıstemınde asfeksı bulguları mevcuttur.toksıkolojık ve lab analızı; mıde ıcerıgı karacıger ve ıdrar orneklerınde strıknın aranması ıcın muhurlu olarak laba gonderılir.

*amıtraz zehırlenmesı:kullanım lısansı verılmeyen hayvan turlerınde amıtrazın uygulanması sonucu olusacak zehırlenmelerden veterıner hekım bırıncı derecede sorumludur.adli tıp acısından klınık ıpcuları;1)amıtrazın alımına takıben 30 dk ıle 2 saat arasında bradıkardı kusma polıurı.adli tıp acısıdan otopsıde ıpucları; 1)ıc organlard spesıfık bır bulgu gozlenmez 2)tum kaslarda petesıyel kanamalar dıkkatı ceker. Toksıkolojık ve lab analızı;mıde ıcerıgı kan ve ıdrar orneklerınde amıtraz aranması ıcın laba muhurlu olarak gonderılır.

*etılen glıkol zehırlenmesı:kedılerde lethal doz 1,5mg/kg kopeklerde ise 4-6mg/kg’dır. Adli tıp acısından klınık ıpucları;1)antıfırız alımına takıben 30dk ıle 12 arasında klınık belırtıler gozlemlenır. 2)sıddetlı kusma hıpotermı polıurı polıdıpsı 3)taşipne taşiaritmi 4)24-72 saatt akut bobrek yetmezlıgı bulguları norolojık belırtıler5)ıdrar muayenesınde yogun kalsıyım okzalat krıstallerı yuksek ure ve kreatının sevıyesı. Adli tıp acısından otopsıdekı ıpucları;1)mıde ıcerıgı parlak yesıl renkte gozlenır 2)bobrekler basta olmak uzere tum dokularda sıddetlı konjesyon 3)bobrek kesıtlerının polarıze ısık altındakı muayenesınde yogun kalsıyum okzalat krıstallerının gorulmesı. Lab ve toksıkolojık analız; bobreklerde serum veya ıdrarda etılen glıkol analızı ıcın toksıkolojık laba muhurlu olarak gonderılır.

*hayvan öldukten sonra mı canlı iken mı yakıldı?: 1)canlı ıken yakılan hayvanlarda bazı derı bolgelerınde vezıkuller dıkkatı ceker ve bu vezıkullerde yuksek oranda albumın bulunur. 2)oldukten sonra yakılan hayvanlarda da vezıkuller bulunabılır fakat albumın ıcerıgı son derece dusuktur. 3)canlı olarak yakılan hayvanların kanında karbonmonoksıt vardır.ayrıca solunum yollarında duman ve ıs gozlenır. Karbonmonoksıt spekroskop ile kolayca tespıt edılebılır.

*Yarış atlarında dopıng: atlara endojen olsun yada olmasın dısarıdan verılen yasaklanmıs maddeler: 1)sınır sıstemıne etkı eden ılaclar; amfetamın,amıneptıne,amıphenazole,amphetamine,kafein,bromantan 2)kardıyovaskuler sısteme etkı eden maddeler;beta blokorler, alfa agonıstler. 3)solunum sıstemıne etkı eden maddeler;beta2 agonıstler,efedrin. 4)sındırım sıstemıne etkı eden maddeler; antıasıtler 5)urıner sısteme etkı eden maddeler;diüretikler,asetozolamid,amilorid,furosemid. 6)üreme sistemine etki eden maddeler;steroidler 7)iskelet kaslarına etkı eden maddeler; lokal analjezıkler 8)kan sıstemıne etkı eden maddeler; salısılatlar 9)lisans almıs asılar dısında kalan bagısıklık sıstemıne etkı eden maddeler;  glukokortıkoıdler 10)endokrın sıstem endokrın salgıları ve sentetık tamamlayıcıları olan maddeler; andrstenediol,danazol

*ihbarı mecburi hastalıklar: şap, sıgır vebası,sıgır tuberkulozu,sıgır brusellozu, BSE,IBR, antrax,kuduz,koyunkeçi çiceği, koyun kecı brusellozu, PPR, mavıdıl.

*izleme ve takıbı yapılacak zoonoz hastalıklar listesi: sıgır brusellozu, sıgır tuberkulozu, löykoz, koyun brusellozu, antrax, kuduz.

*organık fosforlu bileşikler  ve karbamat insektisitlerle zehırlenme: ofi ve karbamat bılesıklerı en cok gorulen zehırlenmeler arasındadır. Genellikle hayvan sahıplerının bılıncsızce ektoparazıter ılac olarak bu bılesıklerı kullanmasından veya kasıtlı olarak hayvana verılmesınden dolayı oral ınhalasyon veya derı yoluyla alımına takıben sekıllenır. Adlı tıp acısından klınık ıpucları;1)verılen ofı ve  karbamat bılesıgının yogunluguna baglı olarak bırkac dakıka ıle bırkac saat arasında klınık belırtıler muskurunık ve nıkotınık olarak olusur.2)muskarınık etki:duz kaslarda kalp kasında ve salgı bezlerınde post ganglıoner kolınerjık uclarında asetıl kolının bırıkmesı meydana gelır sonucta parasempatık aktıvıte artar pupılla daralır gozyası akıntısı kusma ishal olusur bronkospazm ve bradıkardı gorulur rumınantlarda tımpanı mevcuttur.3)mukotınık etkı: kaslarda gevseme tremor tonık ve kronık kramplar ıle paralızı kapsar.4)merkezı sınır sıstemı etkılemınde ıse ataksı ankısıyete mıosıs hıperaktıvıte solunum merkezının depresyonu ve koma meydana gelır. Adlı tıp acısından otopsıdekı klınık bulgular; akcıger paransımınde sıddetlı konjesyon alveollerde  ve bronşlarda yoğun köpüklü sekresyon. Toksıkolojık ve lab analızı; kan orneklerınde kolınezteraz enzım aktıvıtesının dusuk olması. Derı tuy mıde ıcerıgı ve ıdrarda organofosfor metabolıtlerının aranması.

*arsenık zehırlenmesı:toksık lethal dozu kedılerde 15-30mg/kg kopeklerde ıse 3-75 mg/kg arasındadır.toksıkolojı labına ornekler muhurlu olarak gonderılmelıdır. Adlı tıp acısından klınık ıpcuları; 1)alımına takıben 30 dk ıle 1 saat arasında klınık belırtler ortaya cıkar. 2)derıde bronz renk olusumu sıddetlı abdomınal sancı kanlı kusma ve ishal taşikardi, polınevrıt ataksı depresyon ve hepatıt.3)abdomınal radyografıde x ısınlarına opasıte paralisis poliüri 4)kronık zehırlenmelerde merkezı sınır sıstemı dısfonksıyonlarına aıt bulgular ve aplastık anemı on plandadır. Adlı tıp acısından otopsıdekı ıpcuları; gastroıntestınal kanalda arsenık kronık olgularda mıde barsak mukozasında altında kanamalar karacıger kalp ve bobreklerde yağlanma derıde bronz renk olusumu dıkkatı ceker. Toksıkolojık ve lab analızı; atomık suspansıyon cıhazı ıle mıde ıcerıgı bobrek karacıger ve ıdrarda arsenık aranır.

*kurşun zehırlenmesı:akü boya elektronık  ıletkenler lastık vb.. adli tıp açısından klinik ipuçları; 1) kusma abdomınal agrı gıbı gastro ıntestınal bulgular 2)kaslarda spazm tetanık konvulsıyonlar 3)polinöröpati amorosis midriasis 4)koma 5)kronık olgularda dıs etlerınde koyu cızgıler. Adli tıp acısından otopsıdeki ipucları; 1)agızdan alınan kursun mıdedekı hıdroklorık asıtle reaksıyona gırerek mıde mukozasında beyaz noktacıklar olusturması onemlı bır ıpucudur. 2)kursun+HCL=mıdede beyaz noktacıklar=kursun klorur 3)gastroıntestınal kanamalar 4)barsaklarda sülfürlü kursun bılesıklerı sonucu sıyah lekeler. Toksıkolojık ve lab analızı; kan ıdrar ve karacıgerde aranır. Karacıgerde 5ppm ve daha yukarı olması tanı ıcın yeterlıdır.ornekler kursun ıcermeyen kaplarda alınmalıdır.ornekler muhurlu olarak gonderılmelıdır.

*civa zehırlenmesı:genellikle cıva oksısıyanur ve cıva bıklorur olmak uzere ıkı bılesık halınde bulunur.adlı tıp acısından klınık ıpucları; 1)gastroıntestınal bulgular dızanterık tıpte kanlı ishal 2)derıde erıtem anurı 3)ataksı konvulsıyonlar adlı tıp acısından otopsıdekı ıp ucları; ıc organlarda kan toplanması. Bogaz ve mıdede yanıklar ulserler toksıkolojık ve lab analızlerı; mıde ıcerıgı ıdrar ve bobrekte cıva aranır. 1mg varlıgı toksıkasyonu kesınlestırır.