BURUN BOŞLUĞU YANGILARI - RHINITIS

BURUN BOŞLUĞU YANGILARI

                Burun boşluğu yangıları rinitis diye tanımlanır. Yine çok sistemik enfeksiyonlarda burun etkilenir. Rinitis akut veya kronik olabilir. Bu yangılarda eksudat karakterizedir. Yine bunlarda serözden nekrotiğe kadar, granülömatöze kadar yangının karakteri değişir, bunlar birbirine geçişli olur. Başlangıçta pyonöz olup, daha sonra irinliye kadar dönebilir. Bunun dışında yangılar sonucunda olduğu bilinen polipler, nazal polipler sözkonusudur. Bu nazal polipler insanlarda da karşılaşılan bir durumdur. Yani allerjik hastalıklar yada kronik rinitislerin sonucu olduğu düşünülür. Atlarda ruamda onun dışında diğer bir çok bakteriyel enfeksiyonda görülür.

                Birde polipler vardı. Nazal polipler. Bu polipler zaman zaman timuslara kadar uzanabilirler. Bunlar bazen hava yollarını tıkayarak solunum güçlüklerine neden olabilirler. Sinüzitis, rinitis şeklinde yangıya yol açarlar. İki tip nazal polip biliyoruz. Atlarda hemorajik karakterde nazal polip var, birde kedilerde nazofarinks polipleri vardır. Kedilerde görülen hayvanlar arasında en yaygın olanıdır. Bunun dışında koyunlarda, sığırlarda veya köpeklerde de bazen polipler karşımıza çıkabilir. Nazal polipin yapısında hiperplastik bir epitel vardır. Oldukça yağlıdır. Mikromatöz bir stroması vardır. Polipler  yumuşak kıvamlı bir özelliktedir.

                Allerjik rinitislerden söz edebiliriz. İnsanlardaki karşılığı saman nezlesidir. Allerjik olaylar biliyorsunuz bahar aylarında çam veya çimen allerjisi gibi aksılık tıksılık ile seyreder. Baş sallama bazen burun akıntısı ile seyredebilir. Bu allerjik rinitisleri nasıl tanımlarız? Burun akıntısından bir smear yapıp içinde eozinofilleri yaygın bir şekilde görürüz ve birde kortizon tedavisine cevap veriyorsa bu büyük oranda allerjik rinitistir. Allerjik rinitis ilerlediği zaman nazal granulomlar şekillenir yada granülomatöz tarzda burun mukozasında metaplastik epitelle döşeli katman vardır. Sığırlarda bu nazal granulomlar diğer hayvalara göre daha sık görülür. Bunun nedeni de allerjiye yol açan mantarlardır. Nazal granulomların içerisinde de eozinofil lokösitleri görmek mümkündür.

                Granülomatöz rinitisler bu nazal granulomlardan farklı olarak birçok mantar ve bakteri enfeksiyonlarında granulomatöz tarz rinitis tablosu ile başlar. Aspergillus mantarlar içerisinde en yaygın olanıdır, bunu köpeklerde görürüz. Kedilerde cryptococcus neoforma görülür. Bu kediler için ayrı bir özellik taşır. Aktinomiköz, zigomitotik rinitislerde görülür. Zigomitotikler biliyorsunuz absidia rumen mantarlarından köken alır. Atlarda ve sığırlarda çok bilinen rinosporidiozis vardır. Bu da bir mantar türüdür. Burun mukozasında aşırı kalınlaşma ile karakterizedir. Ülkemizde görüldüğüne dair bir bilgi  yok ama yine uzakdoğuda özellikle liteatürlerde çok yaygın bir mantar türüdür.

DOMUZLARIN İNKLÜZYON CİSİMCİKLİ RİNİTİSİ

                Daha çok herpesvirüslar meydana getirir. Domuzlarda burun mukozasında kalınlaşma yapar. Dev inklüzyonlar yaparlar. Bu dev inklüzyonlar oldukça karakterizedir, 4’lük büyütmede bile görülebilir. İnsanlarda veya farelerde görülen stogmegali enfeksiyonlarla benzer vazojenik inkluzyonlar yaparlar.

DOMUZLARIN ATROFİK RİNİTİSİ

                Domuzların bir hastalığıdır. Bu hastalık nazal turbinataların distorsiyonu yada ilerlemiş olgularda burun kısalması ile karakterizedir. Bu hastalığın patogenezinde pasterolla multocida tipD toksini dermonekrotiktir. Deride nekroz yapar. Deneysel olarak bu toksinle domuzlarda bu hastalık oluşturulmuştur. Bu etken daha çok konka kıkırdağının atrofisine yol açar. Özellikle osteoblast, kemiklerin osteoblast aktivitesini gölgelerken osteoklastik aktivitesini uyarır. Bu da burun dokusunda kemik çatısı, kıkırdak çatısında tamamen diffuz bir özellik arz etmediğinden kimi bölgeler normal kalır, kimi bölgeler kısalır, hipertrofiye uğrayabilir, atrofiye uğrayabilir. Bu da konkaların düzensiz  olarak bir yapı kazanmasına neden olur. Bu hayvanlarda solunum güçlüğüne yol açar.