Farinks
hastalıkları yutma güçlüğü ve dispne ile seyreder. Atlar
haricinde buradaki yangılar orta kulağa ulaşabilirler.
Etiyoloji:
Primer-> Mekanik-travmatik: hatalı sondalama, termik
nedenler:sıcak-soğuk, kimyasal:asitler, parazit: sülük, gastrophilus.
Soğuk,donmuş sular, soğuk hava, gaz, duman da laringitis yanında faringitise
neden olurlar.
Sekonder-> Sığırlarda;
üst solunum yolu hastalıklarının seyri esnasında, Yalancı kuduz, buza
pastörellozisi, koriza, BVM/MD ve sığır vebasında, Atlarda; Gurm ve
influenzada görülür.
Ayrıca Kronik faringitis
actinobasillozis ve tüberkülozda da görülür.
Semptomlar:
Akutta; ağrı ile başın ileri
doğru uzatılması, yeme içmenin azalması, kesilmesi. Yemi korkarak yer ve ağrılı
çiğner. Özofagusa lokmalar geçemez, Boş yutkundma hareketleri vardır. Ağızdan
salya akar, atlarda burundan da gelebilir. Farinks’de ağrı vardır. Vücut
sıcaklığı artar. Dıştan muayenede yutak bölgesi ağrılı ve şiştir. Hırıltılı
solunum, öksürük vardır ve regional lenf yumruları şiştir. Larinks de stenoz
vardır. Yutak mukozasında hiperemi ve şişlik vardır, genel durum bozulmuştur.
Kronik faringitisde bölgede derininin palpasyonunda; sert, ağrısız, çevre
dokulara yapışık şişlik belirlenir. Yutma güçlüğü ve dispne vardır. Açlık,
susuzluk, dehidrasyon, dil ödemi ve eksikkozis (ileri derece dehidre)
şekillenmiştir.
Eksikkozis; deri
kıvrılınca düzelmez, döz çökük, merme kuru, salivasyon ve ürinasyon yok, deri
mat, karışık, eklem bölgeleri açıktır. Deri de keratinizasyon şekillenmiştir.
Tanı-Ayırıcı Tanı
Klinik
semptomlara bakılmalı ve mukoza inspeksiyonu yapılmalıdır. En çok parotitis,
özofagus tıkanması ve farinks felci ile karışır.
Parotitis; genelde tek
taraflı, şiddetli bir şişkinlik ile kendini gösterir. Burun akıntısı yoktur.
Özofagus tıkanmasında;
farinks sağlamdır, sonda uygulamasında tıkanıklık tesbit edilir, sığırda ön
midede gaz birikimi tipiktir.
Yutak felcinde; Yutak
bölgesinde ağrı ve yangı yoktur. Yutma refleksi kaybolmuştur ve sürekli
regurgitasyon vardır.
Tedavi
Hayvan hijyenik ve ılık bir yere alınır, içme suyu oda sıcaklığında
olmalıdır. Hafif olgularda sulu, yumuşak lapa verilir. Çok şiddetli olgularda
ise yem ve su kesilir, burun özofagus sondası ile sıvı gıda yada elektrolitler
verilmelidir. Sonda zararlı ise, rectal yolla su veya şekerli su verilebilir.
Ama en iyisi parenteral sıvı-elektrolit tedavisi uygulamaktır. Asfeksi
tehlikesi varsa trachetomi yapılır.
Lokal tedavilerde %0.1 lik rivanol kullanılır. Ateş
varsa, septisemi için parenteral sulfonamid+penicilin kombinasyonu 10000 iu/kg
Ca IM uygulanır. Ağır olaylarda oksitetrasiklin 10 mg/kg ile başlanır, sonradan
sülfonamide dönülür. Kronik olgularsa ile, atlarda nonspesifik protein
uygulaması yapılır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder