Dehidrasyon - Dehydration

Resim 1: Göz Orbita'ya Çökmüş..

Sıvı Kaybının arttığı durumlar: ishal, rumen asidozu, abomasum dislokasyonu & torsiyonu, barsak tıkanması gibi internal kayıplar, poliüri, aşırı terleme, II.derece yanıklar.

Su Alımının azaldığı ve engellendiği durumlar: susuzluk, stomatitisler, özofagus tıkanmaları, yutak felci, trismus (çene kitlenmesi), toksemi, osteum retiküloomasi tıkanması, kısmen omasum konstipasyonu.

Dehidrasyon ile ;

                Yağ, protin ve KH katabolizması artar, Asidoz ve orta derecede üre artışı gözlenir. Hemokonsantrasyon sonucu dolaşım yetmezliği ön plana çıkar. Kaslarda zayıflık ve hipotermi şekillenir. Böbrekte işemiyi takiben oligoüri ve metabolik asitlerin atılmaması ile asidozis şekillenir.

Semptomlar (Dehidrasyon Dereceleri)
Dehidrasyon Derecesi; 

%4-6 : hafif depresyon, idrar azalır, süt verimi azalır.

%7-8: göz orbita çukuruna çöker (++), deri elastikiyeti kaybolur (2-4sn), depresyon, hayvan ayaktadır, nabız dolgunluğu azalmıştır, merme de kuruma görülür ve idrar daha çok azalmıştır.

%9-10: göz orbita çukuruna çökmüştür (+++), deri elastikiyeti kaybolur (6-10sn), zayıf nabız, ekstremiteler soğuk, sternoabdominal yatma gözlenir. Buzağı emme refleksi zayıflar.

%11-14: Göz orbita çukurluğuna ciddi şekilde çökmüştür (+++). Deri elastikiyeti şiddetli biçimde kaybolmuştur (20-45 sn), nabız çok güç hissedilir. Lateral yatma pozisyonu vardır ve koma halindedir. Buza emme refleksi kaybolmuştur.

Lab. Bulguları

                Hematokrit %40-60 ‘ın üzerindedir. (Hematokrit; kanın şekilli elemanlarının toplam kan hacmine oranıdır.) Total Protein ve üre artmıştır.

Prognoz

                % 10 a kadar tedavi şansı yüksek, yukarısında zordur. Ayrıca CRT > 4 ise tedavi de zordur.

Tedavi

                Temiz su verilir. Su alımı yoksa %5 dekstroz + izotonk NaCl sol. iv. Verilir. İshal durumunda Laktatlı Ringer, %5 dekstroz verilir. Şiddetli olgularda %1.4-5 lik sodyumbikarbonat sol. iv. verilmelidir. Buzada da eşit oranda %1 sodyumbikarbonat + izotonik NaCl ve %5 lik dekstroz sol.iv. verilir.

Verilmesi Gereken Pratik Sıvı Miktarı

Canlı Ağırlık Kaybı;

%4-6 ise; 20-25 ml/kg

%7-8 ise; 30-50 ml/kg

%9-10 ise; 50-80 ml/kg

%11-14 ise; 80-120 ml/kg (Sıvı takviyelerinde Akciğer ödemine dikkat edilmelidir.

Verilecek Sıvı Miktarının Hesaplanması

 Toplam Verilen Sıvı Miktarı= Kaybolan sıvı Miktarı + Günlük Gereksinim

Örneğin; 50 kg C.A kuzuda, %10 dehidrasyon varsa;

Kaybolan sıvı miktarı: 10x10x50=5000 ml dir.

İdare Sıvı: 40x50/gün= 2000. Yani 5000+2000=7000 ml’dir.

Hematokrite Göre (S.S)

Verilecek Sıvı=Normal hematokritx100xCA

Hematokritte %1 lik artış için 10ml/kg sıvı verilmelidir.

Sıvı Verilme Hızı

Genelde 15ml/kg/saat, Şiddetli olgularda 25 ml/kg/saat’e çıkarılabilir. (1ml=16 damlaya denktir.)

¼ ü 1-2 saatte, sonraki ¼ ü 6 saatte, geri kalan ½ si 16 saatte verilmelidir.