İntersitisyel Pnomoniler

            

    Şimdi pnomonilerin diğer bir formu intersitisyel pnomonilere geldik. İntersitisyel pnomoniler daha çok alveol septumunun yada interalveoler dokuyu ilgilendiren pnomoniler diğerleri daha çok eksudasyonla karakterize olurken bu pnomoniler daha çok proliferatif ve tutulum açısından da alveolun intersitisyumunu etkileyen pnomonilerdir. İntersitisyel pnomonilerin en önemli nedenleri viruslar, endogen yada ekzogen kaynaklı toksinler, sepsis durumları yani değişik organlarda oluşan enfeksiyonlardan kana endotoksinlerin yada ekzotoksinlerin salınması ve de allerjik kökenli nedenler mantarlara bağlı yada diğer parazitlere bağlı hastalık durumları bu intersitisyel pnomonilerin nedenleri içerisindedir. Kitabınızda zaten bir tablo halinde uzunca akut ve kronik intersitisyel pnomonilerin nedenleri var. Buralardan sorular gelebilir yani zaman zaman. Sınava göre endeksli çalıştığınız için gelebilir. İntersitisyel pnomonilerde tutulum daha çok diffuzdur yani tüm akciğeri etkiler. Akciğerde çok karakteristlik bulgu göremeyebilirsiniz. İntersitisyel pnomonilerde bazen akciğerler aşırı büyüdüğü için kosta izleri oluşabilir. Bazen peribronşiyal lenfoid hiperplazileri kalıcı olabilir. Onlara ilişkin küçük noktalar halinde beneklenmeler görülebilir. Akciğer göğüs boşluğu açıldığında tamamen sönmezler kollabe olmazlar. Biz böyle ifade ederiz. Akciğerler açıldığında yani nekropsi raporu yazarken akciğerler iyi kollabe olmamaktadır diye ifade ederiz. Genellikle de eskudat yoktur. Yani kesit yaparsanız akciğerlere eksudat çıkmaz ki bazen akut dönemler dışında anlatacağız intersitisyel pnomoninin akut döneminde eksudat olabilir bazen. Bu intersitisyel pnomonilerin en güzel örneği maedi, koyunlardaki maedi hastalığı yada köpeklerdeki komplike olmamışsa distemper hastalığında rahatlıkla görebiliriz. İnsanlarda genellikle erişkinlerin disstres sendromu diye bilinir bu hastalık yani erişkin insanlarda intersitisyel pnomoni zaman zaman görülür. Disstres sendromu olarak tanımlanır. Tüm akciğeri etkileyebilir dedik bazı kitaplarda dorsa caudal bölgeleri etkiler der ama öyle bir seçicilik yoktur yeni yeni kitaplarda daha çok diffuz tanım kullanılır. Komplike olursa bazen yine bronkopnomonilerle beraber seyredebilir. İkisi beraber olabilir.

                Lezyonların yaygın olmasının nedenlerinden biri genellikle etkenlerin kanla geliyor olması burada önemli olabilir daha çok virusların yayılma döneminde yada solunan maddelerin, toksinlerin, gazların yada endojen ekzojen toksinlerin daha çok tüm akciğere eşit miktarda dağılmasıyla bu açıklanabilir yani diffuz olmasının nedeni. Histolojik olarak lezyonlar akut yada kronik tarzda görülür.

Pnömosistis nedir? Daha önce bahsedildi mi hiç? Pnomosistis carinii daha önce mantar dendi sonra parazit dendi sonra bu bir bakteri dendi henüz mikrobiyologların ne olduğuna karar veremediği bir etken. Daha çok bu immunsupresif kişilerde ortaya çıkan akciğerleri etkileyen bir etken. İnsanlarda Aids hastalığında çok rastlanır. Yine kedilerde bazen FIV dediğimiz hastalıkta görülür. Akciğerlerin çoğunda oburtristlik, fırsatçı olarak alveollerde yaşarlar herhangi bir zararları yoktur ama dediğim gibi immun baskılanmada ortaya çıkarlar.

                Maedi enfeksiyonuna baktığımızda supuratif pnomoni ile enfekte olmuş kesitte septumlar kalınlaşmış belirginleşmiş küçük noktalar halinde akciğerler şişkin, konsolide değildir. Suya attığımız zaman yüzer bu akciğer lobları. Bronşların çevrelerinde lenfoid hiperplaziler BALT dediğimiz dokunun aşırı hiperplazisini gösterir. Böyle akciğerler normale yakın görünür ama şişkindir. Bakın septumlar belirgin suya attığımızda yüzer bunu pnomoni olarak değerlendirmeyebilirsiniz zaman zaman. Akciğerlerin çok büyük olduğunu görmeniz dışında herhangi bir bulguya rastlamayabilirsiniz.

                İntersitisyel pnomonilerde akut dönemde dedik bu karakteristlik bir intersitisyel pnomoni histolojik görünüm (slayt). İnteralveolar dokunun kalınlaşmasıyla alveoller boş. Akut döneminde bazen dedik eksudat oluşumu söz konusudur. Tabi etkenler girdiği anda vucudun bir reaksiyonu olarak tip1’lerin etkilenmesi tip2’lerin şekillenmesi bu arada ödem oluşması, bazen kanama oluşması bazen nötrofillerin ortama gelmesi bu akut fazı gösterir. Bazen bu dönemde yakalanırsa lezyonlar atipik intersitisyel pnomoni olarak tanımlanır bunlar. Tabi burada interalveolar dokunun hafif kalınlaşması ile başlar. Bakın burada (slayt) eksudatif faz dökülmüş alveol epitelleri, makrofajlar, interalveolar dokuda nötrofiller olabilir. Ve bu dönemi atlatma sırasında tip1’ler döküldüğü için tip2’ler hızla üremeye başlarlar. İnteralveolar doku kalın hiperemik ve yine makrofajlarca zengin. Bu dönem fötalizasyon dönemidir. Yada epitelizasyon dönemi olarak tanımlanır. Fötalizasyon yani fetusun akciğerine benzemeye başladığı dönemdir. Daha sonra bu ödem ve buradaki eksudat hızla organize olur yada hızla yok edilmeye başlar. Bu dönemde interalveoler dokular kalınlaşmaya başlar, fibroblastlar üremeye başlar işte bu akut dönemi atlatan dönemde artık kronikleşmeye başladığını gösterir ve bu proliferatif fazdır. İnteralveolar dokularda yoğun bir bağdoku üretimi söz konusudur. Damarlaşmalar olur ve bu dönem kronik dokudur. Görüyorsunuz alveoller içerisinde hiçbir eksudatif olay yada hücreye rastlanmıyor boş. Bazen hiyalin membranlar oluşur. Alveollerin yüzeyini örter. Bu da intersitisyel pnomonilerin, kronik intersitisyel pnomonilerin özelliğidir. Yer yer maedi, visna yada kronik mikoplazma enfeksiyonları sonunda düz kas hiperplazileri şekillenir. Düz kasların oluşumu da karakteristliktir. Daha çok bronşioller  çevresindeki düz kasların hiperplazisi olur. Yine intersitisyel pnomonilerin bir özelliği olarak bronşların çevresindeki lenfoid doku oldukca artar. Bu dokunun artmasına bağlı özellikle maedi enfeksiyonunda akciğerlerin ağırlığı 2 katına ulaşır. Yani bu dokunun artışına bağlı akciğerler çok şişkindir.

                İntersitisyel pnomonilerin nedenleri neler olabilir? Viruslar olabilir. Virusların yerleşim yeri bronş-alveol sınırı olduğu için bu bölgelerde enfeksiyon başladığı için bu tip viral enfeksiyonlarda biz bronkointersitisyel pnomoni terimini kullanıyoruz. Bu da yeni bir deyim. Yani öğrenmeniz gereken bir terimdir bronkointersitisyel pnomoni. Yani bronş alveol sınırına yerleştikleri için bu bölgeden başladığı için bu enfeksiyon ya assendens ya dessendes ilerler. Solunan gazlar etkilidir. Özellikle hayvan hastanelerinde entübasyon sırasında oksijen verilmesi saf oksijen yine intersitisyel pnomoni oluşturur. Nitrojen dioksit gibi bazı gazlar, yine yangın sırasında aşırı duman solunması, duman yine irritandır, intersitisyel pnomoniye tip2 epitel hücrelerinin  nekrozuna yol açabilir. Yani uzun süre mangal başında falan kalırsanız intersitisyel pnomoni şekillenebilir. Bazı toksinler özellikle gıdalarla alınan ki bu gıdalardaki toksinler aslında inaktif sindirildikten sonra aktif hale geçerek metabolizma tarafından aktif metabolitlere dönüşerek intersitisyel pnomoniye yol açabilir. Bitkisel toksinler olabilir. Senesyol protarya gibi, lemipropiya türleri  bitkiler daha çok siroza neden olur sindirim sisteminde anlatıldı. Atlarda hipertrofik siroza yol açan bitkiler yine intersitisyel pnomoniye yol açar. Bazı herbisidler paraquat. Bazı ilaçlar. Penisilin gibi anafilaktik reaksiyona yol açan ilaçlar intersitisyel pnonmoniye neden olur. Bazen endotoksinler içerisinde pankreas nekrozu ve buradan salınan bazık toksik metabolitler intersitisyel pnomoniye yol açabilir. Bakterilerin endotoksinleri daha çok bağırsakta invaze olan bakterilerin gram (-) bakterilerin kana karışması buna yol açabilir. İnorganik tozlar; bunlar içerisinde asbest, silikat gibi bazı irritan tozlar bunlarda yine intersitisyel pnomoniye yol açar. Özellikle silikat atlarda aletlerle çalışan atlarda önemlidir. Aşırı duyarlılık durumları. Allerjik durumlar bazı mantar türleri sporları, toksinler yine intersitisyel pnomoniye yol açabilir. Üremi, böbrek yetmezliğinde; üremik sendromlar yada nefrotik sendromlar yine akciğerde intersitisyel pnomoniye yol açarlar. Bu aşırı duyarlılık pnomonileri daha çok çiftci akciğeri diye bilinir. Hayvanlarda da sığırlarda  görülür. İnsanlarda çiftci akciğeri diye bilinen durumlar intersitisyel pnomoniye yol açarlar.

                Bronkointersitisyel pnomoniler bunu zaten bahsettik daha çok virusların tipik viruslar içinde mikzoviruslar, parainfluranza, influranza, respritory sinsityal virus gibi virusların yol açtığı etkenler daha çok bronş alveol sınırından başlayarak bronşları hemde alveolları  yangılatırlar bu nedenle bunlara bronkointersitisyel pnomoni deniyor. Evet bu şekilde pnomonilerde diğer sınıfla beraber gitmek için akciğer apseleri ve embolik pnomonilere kadar geldik.