Kuru Dönemde Besleme

Sağmal bir ineğin süt verimi kaç litre olursa olsun kuruya çıkarmaya karar verildiği zaman sabah besisinden sonra ineğin ayrı bir bölüme aktarılması, yapılması gereken ilk işlemdir. Sabah sağımından sonra yalnızca saman verilir. Akşam sağımını müteakip kuruya çıkacak ineğin memeleri sağılarak iyice boşaltılır. Daha sonra 1 hafta boyunca inek sağılmamalı memelere el vurulmamalı sağımı hatırlatan hareketlerden kaçınılmalıdır. Sadece samanla beslemeye devam edilerek eğer süt fazla ise suyun kısılması ile birlikte hafta sonunda son defa inek sağılarak meme başları dezenfekte edilir.
Bilindiği üzere Süt sığırı yetiştiriciliğinde amaç her inekten yılda bir buzağı alabilmektir. Bu dönemde fötüsün gelişimi önemlidir. Sağmal bir ineğin gebelik başlangıcından doğuma 6-8 hafta kalınca kuruya ayrılması gerekir. Kuruya ayrılan ineğin bu dönemde beslenmesi ile gebelik süresince bilinmesi gerekli bazı önemli bilgiler aşağıdaki gibidir.
Sağımına son verilen ineklerde memenin sağlığı için veteriner hekim tarafından bir tedavi yapılması şarttır. Çünkü ekonomik bir süt sığırcılığı için meme sağlığı çok önemli olup kuru dönemdeki yapılan gerekli tedavi bunun için en önemli etkendir.
-İneğin gebelik döneminde; fötüsün canlı ağırlık artışının en hızlı olduğu devre gebeliğin son 3 ayıdır. (Gebelik süresi:285 gün)
-Son üç ay içinde Fötüs ve uterustaki günlük enerji ve protein birikimi artmakta iskelet gelişimi içinde kalsiyum ve fosforda benzer artışlar göstermektedir.
-Gebe inekler fötüs ve üreme organlarının gelişmesi için bu gereksinmeyi karşılayabilmek için besin maddelerini organizmada depolarlar.(Ana ilk olarak bu depoyu yavru için kullanır.) Besin madde gereksinmesinin negatif blanço biçimine dönüşmemesi yönünde yemleme yapılması gerekir.
-Kurudaki ineklerin protein ve enerji gereksinimleri; Yaşama payı, Fötüs, Uterus, Yavru zarları ve süt salgı bezlerinin gelişimi için gerekli enerji ve protein toplamıdır.
Kurudaki dönem yüksek süt verimi nedeniyle strese giren hayvan için dinlenme dönemidir.
-Uygulamada kurudaki ineklerin besin madde gereksinimleri işletmede üretilen kaliteli kaba yemlerle karşılanmalıdır. Fötüsun Rumen kapasitesini küçülttüğü dikkate alınarak yemlerin sindirilme düzeylerinin %70′den aşağı düşmemesine özen gösterilmelidir. Yani esas rasyondaki yemlerin kalitesi iyi olmalıdır. Çünkü sindirilme düzeyleri düşük ve kuru madde fazla olursa rahime baskı yapar. Doğumu takiben süt veriminin arttığı yani pike ulaştığı günlerde gerekli olan besin madde ihtiyaçlarını karşılayabilecek düzeyde kuru madde tüketimi gerçekleşmediğinden bu dönemde vücut rezervlerinin kullanımı gereklidir. Dolayısıyla kuru dönemdeki bir inek için vücut kondisyon skoru önemlidir. Vücut skoru bu dönemde 3-3,5 arasında olmalıdır. Eğer vücut kondüsyonu bu skordan fazla yani semirtilmiş bir halde ise, bu doğum zorluklarına neden olur. Kuru dönemde yani gebeliğin son iki ayındaki dölütün gelişimi düşünüldüğünde bu dönemdeki rasyonların ihtiyaçları karşılaması ile birlikte fötüsün büyümesi hacim olarakta verilecek kaba yemlerin iyi kalitede olmasını gerektirir.
Kurudaki ineklerin besin madde gereksinimleri 2 dönemde(6-8.hafta) incelenir. I.Dönem (Doğumdan önceki 6-4 hafta), II.Dönem(Doğumdan önceki 3-0 hafta) I. Dönemdeki besin madde gereksinimleri aynı canlı ağırlığındaki gebe olmayan süt ineklerinin ortalama %4 yağlı günlük süt verimi 3-5 kg süt verimine eşdeğerdir. II. dönem ise; gebe olmayan aynı canlı ağırlıktaki ineğin verdiği ortalama %4 yağlı süt verimi 6-8 kg süt verimine eşdeğer olarak kabul edilmeli ve buna göre rasyon yapılmalıdır.
-Kurudaki II. Dönemde (Doğumdan önce 3-0 hafta) esas rasyona ilaveten kesif yem verilmesi gerekmektedir. Kesif yem miktarı doğuma 7-10 gün kala günde tedricen artırılmalı bu miktar vücut ağırlığının %1.5′ini geçmemelidir.
-Bozulmuş, küflü ve kızışmış yemlerin kullanılmamasına özen gösterilmelidir.
-Kuru dönemde rasyondaki Kalsiyum(Ca)/Fosfor(P) = 1/1 olmalıdır.Kullanılacak mineral karışımlarında bu oran dikkate alınarak rasyon buna göre hazırlanmalıdır. Vitamin ihtiyacı(A vitamini) öneme haiz olup buna göre karışımlarda gereken önem verilmelidir.
DEĞİŞİK AĞIRLIKLARDA KURUDAKİ İNEKLER İÇİN
(SÜTTEKİ YAĞ;%4 YAĞ ESASINA GÖRE) HAZIRLANAN RASYON ÖRNEKLERİ
DÖNEMLER I. DÖNEM
(6-4 Hafta) II. DÖNEM
(3-0 Hafta)*
CANLI AĞIRLIKLAR(KG) 500 550 600 500 550 600
RASYONLAR A B C A B C
YEMİN ADI MİKTARLAR(KG/GÜN) MİKTARLAR(KG/GÜN)
KURU OT(1.kalite) 3 2,5 2,5 4 3 3
MISIR SİLAJI (%30 KM) 10 12 12 10 12 12
BUĞDAY SAMANI 3 2 2 2 2 2
KURU YONCA 0,5 1 – - 0,5 0,5
SÜT YEMİ(%18 HP’li) – - 1 1 1 1,5
MİNERAL KARIŞIM 0,1 0,1 – 0,05 0,05 -
*: Doğuma 7-10 gün kala pratikte kullanılan fabrika süt yemi günlük aşamalı olarak yukarıda ikinci dönemde kullanılan süt yemi miktarlarına ilave olarak günlük artırılmalı (400-500 gr/gün) ve toplam miktar vücut ağırlığının %1.5′ini geçmemelidir.