Anemiler 3. Kısım

5-Yetersiz Hemoglobin Yapımına Bağlı Anemiler

                Hem ve globulin eksikliğine bağlı şekillenirler. Globulin yetersizliği insanlarda görülür, hayvanlar da görülmez. Bakır, Demi ve Kobalt ile ilişkilidir yetersiz Hb yetersizliğine bağlı anemiler.

                -Demir Eksikliği Anemisi: Demir; hemoglobin, myoglobin, NADP, mitokondrial ve hepatik enzimlerin yapısına katılır. Demir eksikliğinde, irrite edicidavranışlar, sinirlilik hali gözlenir. Soğuğa duyarlılık şekillenir. Demir yetersizliği sonucu kalp hipertrofisi şekillenir. Diyette süt bulunmasında karşımıza çıkabilir. Diyetteki süt demire bağlanır ve demirin emilimini engeller. Yeni doğanlarda karşımıza çıkar, sütün fazlası toksiktir. Demir bakteriyel invasyonu artırır. Yeni doğan hayvanlarda immun sistem tam gelişmediği için, fazla süt demiri bağllar, demir de bakteriyel invazyonu artırdığı için buna bir savunma mekanizması denilebilir. Aylarca süt içirilmesi durumunda demir eksikliği anenmisi şekillenir.

                Demir asit ortamda emilir, midenin asit ortamını bozan şeyler kullanılması demir emilimini engeller. Asit ayrıca B12 vitaminini ve protein parçalar. Emilim transferrin doymuşluk seviyesine bağlıdır. Normal koşullarda transferrinin %50’ si doymuştur. %50’ si de gelecek olan demiri bekler. Doymuşluk oranı %16 altına düştüğünde, eritrositlere yeterince demir veremezler. Buna bağlı kemikiliğinde rubisitler kendilerine yeteri kadar demir gelmesini beklerler. Olgunlaşmaları durur. Demir eksikliğinde kemikiliğinde, çok sayıda olgunlaşmayı bekleyen rubisit görülür, bunlar doşalıma verilmezler. Tükenme 3 evrede gerçekleşir.

                İlk evrede; hemoglobin ve transferrin doymuşluk oranı normaldir. Ferritin azalır. Anemi hipokromik normositiktir.

                İkinci evrede; transferrin ve ferritin doymuşluğu azalır. Buna bağlı olarak eritrosit yapımı yavaşlar.

                Üçüncü evrede; tüm demir depoları boşalmıştır. Hemoglobin miktarı düşmüştür ve buna bağlı olarak eritrosit yapımı durmuştur. Kemikiliğinde olgun rubisit sayısı artmıştır ve kemikiliğinde hiperplazi şekillenmiştir. Perifer kanda retikulosit bulunmaz. Anemi ise hipokromik (Hb yok) mikrositiktir. Bilirubin miktarı düşüktür. Eritrosit azlığından dolayı hipoksi şekillenir. Şiddetli anemi vardır.

                -Bakır Yetmezliği Anemisi; bakır çeşitli oksidatif enzimlerin yapısına girer. Sitokrom oksidazın yapısına girerek elektron transportunda rol oynar. Seruloplazmin yapısına girer, Demir absorbsiyonu ve bunun hematopoiezisinde rol oynar. Süperoksit dizmutaz antioksidan etkilidir. Dopamin hidroksilaz nörotransmitter olarak depo sentezinde önemlidir. Melanin sentezinde önemlidir (tirozinaz). Bakır eksikliği olan hayvanlarda lokal alopesi gözlenir. Elastin kollagenazın kross bağlantısını sağlar. Deri ve deri altı bağlanmasında önemlidir. Bakırın emilmesi enerjiye bağlıdır. Mide ve barsak üst kısımlarından emilir. Albümine bağlı bulunur. Karaciğer, böbrek ve kalpte fazla miktarda bulunur. Kanda eritrositlerle bakır-protein kompleksi şeklinde karşımıza çıkar. Buna da seruloplazmin adı verilir. Seruloplazmin sentezi için 7 bakır atomuna ihtiyaç vardır. Bakır yoksa seruloplazmin sentezi durur. Bakırın fazlası safra ile atılır. Bakırın dengeli olması gerekir, bakır toksikasyonlarında hemolitik anemiler görülür. Anemi;

Sıçan, domuz, tavşan ve kuzuda àmikrositik hipokromik,

Sığır ve erişkin koyundaà makrositik hipokromik,

Köpekte à normositik normokromiktir. Eritrositlerin yaşan süreleri kısalır, buna bağlı da hemosiderozis şekillenir. Parçalanan eritrositler yeniden kullanılamazlar,  bu yüzden hemosiderozis şekillenir. Bölgede toprakta molibden yüksek ise bakır yetmezliği görülür. Verilen bakır da işe yaramaz.

                -Kobalt Yetersizliği; beyaz karaciğer hastalığı hayvanlarda nadirdir. Kronik zayıflamaya yol açar. Kobalt yetersizliği tek başına oluşmaz, B12 vitamin yetersizlğiyle birlikte seyreder.

                -Megaloblastik Anemi; retikulopeni ve rubisitlerin erken uyumsuzluğunun görüldüğü nadir eritroid hiperplazilerle seyreden anemi çeşitidir. Esas etkili olan folik asit yetersizliğidir(B9). Folik asit DNA replikasyonunda gereklidir. DNA replikasyonu sağlanamadığı için proliferasyon evresindeki hücreler çoğalamazlar ve megaloblastik anemi şekillenir.

                -Kronik Bozukluklara Bağlı Anemi; akut faz proteinleri, moleküler genin transferrin üzerine emilimini engeller. Demirin transferrinde değil, ferritinde kalmasını sağlarlar. Akut faz proteinleri yangının her aşamasında şekillenmesine rağmen genelde kronik enfeksiyonlarda özellikle de tüberkülaz da yükselirler. Buna bağlı hemoglobin sentezi engellenmesi yanına eritrosit yapımı da ortadan kalkar.

                -Malnutrisyon (Açlık) Anemisi; gençlerde, özellikle de koyun ve keçilerde önemlidir. Az olarak ta kedi ve köpek yavrularında normositik normokromik anemi görülür. Bazen de hipokromik görülebilir yani değişkendir. Eritrosit yapımında azalmaya bağlıdır. Protein ve enerji olmadığından kemikiliği deprese olur. E ve B6 vitamin yetersizliğine bağlı da şekillenebilir.