Fertilizasyon

Akrozomdan enzim karakterli aktif maddelerin serbest kalması spermatozoon ve zona pellusida arasındaki penetrasyonunsekillenmesi açısından zorunlu bir gelismedir. Zona pellusida pek çok memeli türünde üç farklı glikoproteinden olusur. Bunlar; Zona pellusida glikoprotein 1, 2 ve 3 tür (ZP1, ZP2, ZP3). ZP3’ün spermatozoonla zona arasındaki bagın olusmasında digerlerine göre daha etkin oldugu kabul edilir ve bu islem, türe özel olarak gerçeklesir. Zona pellusidayı geçen spermatozoon perivitellin boslugu da kısa sürede geçerek ovuma yaklasır. Spermatozoon

bası ovuma ulasır ulasmaz, ovum yüzeyinde bulunan çok sayıda mikrovillus tarafından sarılır. Plazma membranları arasında birlesme devam ederken aktif kuyruk hareketleri ile kuyrugun tamamı perivitellin bosluga girer. Plazma membranı (oolemma) ile temas ve penetrasyon oositte ikinci mayoz bölünmeyi tetikler ve oositin bölünmesini tamamlayıp ikinci polar cismi de atmasıyla, oosit tam olarak fertilizasyona hazır hale gelmis olur. Spermatozoonun ooplazma içine girmesinin

ardından pronükleer formasyon ve singami gelisir (6). Spermatozoonun ooplazmaya girisiyle

birlikte, nukleusu çevreleyen membran parçalanır ve kromozomların dekondenzasyon süreci baslar. Bu arada spermatozoonun orta ve kuyruk kısmı bastan ayrılır ve bas kısmının etrafını ovum sitoplazmasından köken alan yeni bir membranla sarılarak erkek proonukleusu olusturulur. Bu olaylarla es zamanlı olarak ikinci kutup cismini atan ovumda kromozomların etrafı, erkek ronukleus olusumundaki gibi sitoplazmik bir membranla çevrilerek disi pronukleusu sekillendirilir.

Pronuklear formasyon olustuktan sonra her iki pronukleus ooplazma içinde merkeze dogru

göç ederler. Bulusmanın ardından pronukleus membranları erir erkek ve disi kromozom grupları birleserek singami olusturulur. Singaminin olusumuyla fertilizasyon asaması tamamlanır.

Elektron mikroskobik incelemelerde, in vitro ortamda spermatozoonla oositin bulusmasının ardından, kapasite spermatozoonun kumulus hücrelerini geçip zonaya ulasması ve penetrasyonun baslaması 5 dakika içinde, oolemma penetrasyonunun da 20 dakika içinde gerçeklestigi görülmüstür. Ayrıca penetrasyonun gerçeklestigi oositlerin, %80’in de mayoz bölünmenin 45 dakika içinde tamamlanıp, bunlardan %96’sının 60 dakika sonra ikinci telofaza ulastıgı bildirilmistir.